Yapay zekanın hızla gelişmesi, donanım ve çip teknolojisinde sürekli güncelleme gerekliliğini beraberinde getiriyor, bu durumun ise küresel çapta milyonlarca ton elektronik atık oluşturması bekleniyor. Yapılan çalışmalara göre, 2023 yılında 2.600 ton olan yapay zeka kaynaklı elektronik atık miktarının 2030 yılında 2,5 milyon tona ulaşabileceği öngörülüyor. Bu, dünya nüfusunun her bireyinin iki iPhone’u çöpe atması anlamına geliyor. Toplamda 5 milyon tondan fazla yapay zeka kaynaklı elektronik atığın birikeceği tahmin edilirken, e-atıkların büyük kısmını zararlı metaller içeren cihazların oluşturduğu belirtiliyor. Ayrıca, bu cihazlarda geri dönüştürülebilir altın, gümüş ve platin gibi değerli metallerin de bulunması, geri dönüşümün önemini daha da artırıyor.
Yapay zeka teknolojileri, milyonlarca ton elektronik atık üretecek
Araştırmalar, büyük dil modelleri ve veri işleme görevleri için kullanılan donanımların sürekli yenilenmesi gerektiğini ve bu durumun yapay zeka sektörünü malzeme açısından oldukça yoğun hale getirdiğini ortaya koyuyor. Nvidia CEO’su Jensen Huang’ın açıklamalarına göre, iki yıl önce 32 kg olan bir GPU sisteminin bugün 1.360 kg ağırlığa ulaşması, yapay zekanın malzeme yoğunluğunun geldiği noktayı gösteriyor. ABD ve Çin arasında devam eden çip kısıtlamaları da bu durumu daha karmaşık hale getiriyor; çünkü Çin, gelişmiş çipler yerine eski model sunucular kullanmak zorunda kalıyor ve bu, işlem verimliliğini düşürüp e-atık miktarını artırıyor.
Bilim insanları, yapay zeka kaynaklı e-atığın azaltılması için döngüsel ekonomi modeline geçilmesini öneriyor. Bu model, yapay zeka donanımlarının kullanım ömrünü uzatmayı, düşük performans gerektiren uygulamalarda eskiyen parçaların yeniden kullanılmasını ve daha verimli algoritmalar geliştirmeyi içeriyor.
Döngüsel ekonomi modelinin benimsenmesiyle birlikte, yapay zeka kaynaklı elektronik atıkların yüzde 86 oranında azaltılabileceği ifade ediliyor.
