Yapay zeka (AI) teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, bu teknolojileri destekleyen donanımların enerji tüketimi de büyük bir sorun haline geldi. Tek bir yapay zeka GPU’su, yılda 3,7 MWh elektrik tüketiyor. Ortalama olarak, bir ChatGPT sorgusunun işlenmesi, bir Google aramasının işlenmesinden yaklaşık 10 kat daha fazla elektriğe ihtiyaç duyuyor.
Yıllar boyunca, veri merkezleri iş yükleri artarken bile stabil bir güç talebi sergiledi. Ancak, elektrik kullanımındaki verimlilik artışının hızı yavaşladıkça ve yapay zeka devrimi hız kazandıkça, veri merkezlerinin güç talebinin yüzde 160’tan fazla artması bekleniyor. Bu veri merkezlerinde ise şu anda ağırlıklı olarak yapay zeka GPU’ları bulunuyor ve her biri yılda yaklaşık 3,7 MWh elektrik tüketiyor.
Veri merkezlerinin artan güç tüketimi
Dünya çapındaki veri merkezleri şu anda toplam gücün yüzde 1-2’sini tüketiyor, ancak bu oran on yılın sonunda yüzde 3-4’e yükselecek. Günümüz veri merkezleri, genellikle yapay zeka iş yükleri için inşa ediliyor veya optimize ediliyor ve bu tesislerde genellikle yapay zeka iş yüklerinde güçlü performans sergileyen GPU’lar kullanılıyor. Bu GPU’ların her biri 700 watt’a kadar güç tüketimi yapabiliyor. Bu, yıllık yüzde 61’lik bir kullanımla GPU başına yaklaşık 3,74 MWh tüketime denk geliyor.
2023 yılında, veri merkezlerine toplamda 3,83 milyondan fazla GPU teslim edildi. Bu GPU’ların toplam elektrik tüketimi, 14.348,63 GWh olarak hesaplanıyor. Bu miktar, Türkiye’de yaklaşık 3,5 milyon hane, ABD’de ise 1,3 milyon hanenin yıllık elektrik tüketimine eşdeğer.
Yükselen enerji ihtiyacı
Bu hesaplamalar sadece 2023 yılına ait veri merkezi GPU’larını kapsıyor. Veri merkezlerinde kullanılan CPU’lar veya soğutma sistemlerini de hesaba kattığımızda, geçen yıl inşa edilen sunucular ve veri merkezlerinin yılda 25 GWh’den fazla enerji gerektirdiği ortaya çıkıyor.
Goldman Sachs Research’e göre, veri merkezi iş yükleri 2015 ile 2019 yılları arasında neredeyse üç katına çıktı, ancak bu dönemdeki elektrik talebi yılda yaklaşık 200 terawatt-saat ile sabit kaldı. Ancak 2020’den bu yana, verimlilik kazanımlarının azaldığı ve veri merkezleri tarafından tüketilen gücün arttığı görülüyor.
Yapay zeka ve enerji tüketimi
Tek bir ChatGPT sorgusu 2,9 watt-saat elektrik gerektirirken, bu rakam bir Google araması için 0,3 watt-saat.Araştırmacılara göre, yapay zeka kaynaklı veri merkezi güç tüketimindeki genel artış, 2023 ile 2030 yılları arasında yılda 200 terawatt-saat düzeyinde olacak. 2028 yılına kadar yapay zekanın veri merkezi güç talebinin yaklaşık yüzde 19’unu temsil etmesi bekleniyor. 2030’a kadar veri merkezlerinin güç talebinin 550 terawatt-saatin üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.
Yapay zeka teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik konularının önemi daha da artıyor. Veri merkezlerinin enerji tüketimi konusunda daha verimli çözümler geliştirilmesi, hem çevresel etkilerin azaltılması hem de sürdürülebilir bir teknoloji altyapısının oluşturulması için kritik önem taşıyor.