Türkiye genelinde Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde faaliyet gösteren şirketler ile Ar-Ge ve tasarım harcamaları yapan firmalar, yükümlülüklerini yerine getirmedikleri takdirde, elde ettikleri vergi avantajlarını kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya. 4691 sayılı Kanun kapsamında kurumlar vergisi istisnasından yararlanan Teknopark şirketleri ve 5746 sayılı Kanun çerçevesinde Ar-Ge ve tasarım indirimlerinden faydalanan şirketler, yasal fon ayırma ve yatırım yapma yükümlülüklerini 31 Aralık 2024’e kadar tamamlamaları gerekiyor.
Yükümlülükleri yerine getirmeyen şirketler ağır yaptırımlar ile karşı karşıya kalabiliyor. Mevzuata göre, yükümlülüğünü zamanında yerine getirmeyen firmalara, beyannamede beyan ettikleri indirim veya kazanç istisnası tutarlarının yüzde 20’sinin iptal edilmesi ve iptal edilen bu tutar üzerinden vergi ziya-ı cezası olmaksızın ek tarh yapılması gibi yaptırımlar uygulanıyor. Bir diğer risk de 2021 yılında yürürlüğe giren ve 2023 sonunda yeniden güncellenen düzenlemelerle ilgili bilgi sahibi olmayan şirketlerin yeni oranları göz önüne almaması.
Geçici hesaba aktarılan fonlar yıl sonuna kadar yatırıma dönüşmeli
2021 yılında yürürlüğe giren ve 2023 sonunda yeniden güncellenen düzenlemelerle, Teknopark ve Ar-Ge şirketleri için fon ayırma oranları artırıldı. Yeni düzenlemeye göre, 1 milyon TL olan alt sınır 2 milyon TL’ye, yüzde 2 olan oran yüzde 3’e yükseltildi; üst sınır ise 20 milyon TL’den 100 milyon TL’ye çıkarıldı. Mevzuata göre, örneğin Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir şirket, 2023 yılında verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde 5 milyon TL’lik kazanç istisnasından faydalandı ise elde ettiği kazanç istisnası üzerinden yüzde 3 oranında yani 150 bin TL tutarında fon ayırmakla yükümlü oluyor.
Kanuna tabi olan şirketlerin, geçici hesaba aktardıkları fonları yıl sonuna kadar belirli alanlarda yatırıma dönüştürmeleri gerekiyor. Bu yatırımlar, Türkiye’de yerli girişimlere sermaye sağlamak amacıyla kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu (GSYF) payları veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları üzerinden ya da kuluçka merkezlerinde yer alan diğer girişimlere gerçekleştirilebiliyor. Yatırım zorunluluğunu yerine getirmek isteyen şirketler için son tarih hızla yaklaşırken, şirketler doğru yatırım ve mevzuat yükümlülükleri için yol haritasına ihtiyaç duyuyor.
Aynı zamanda GİSED (Girişim Sermayesi Fonları Derneği) Başkanı da olan Letven Capital Genel Müdürü Kamil Kılıç, 31 Aralık itibariyle yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Geçmişte birçok Teknopark ve Ar-Ge şirketine yasal zorunluluklarını yerine getirme sürecinde destek verdik. Yükümlülüğünü yerine getirmekte geciken firmalar, nitelikli yatırımcı statüsünü kazanamadıkları için süreçte aksaklık yaşadılar. Letven Capital olarak, mevzuata tabi şirketlerin bu yükümlülüklerini hatırlatmak ve kaynaklarını güçlü fikirler ve girişimlere yönlendirebilmeleri için dijital ve basılı mecralarda bilgilendirmeler yapıyoruz. Bu alanda yol haritası olmayan şirketlere sürdürülebilir yatırım yönetimi inşa etmeye yönelik çözümler sunabiliyoruz” açıklamasında bulundu.