Işıl Hasdemir
Dell Technologies Türkiye Genel Müdürü
Büyük veri kümelerini işlemek ve analiz etmek için gereken bilgi işlem gücünü sağlarken yapay zekâ (AI) algoritmaları, verilerden anlamlı içgörüler çıkarmak için zekâ sunuyor. HPC ve AI temelde birbirlerinden farklı olsalar da birlikte çalışma şekilleri, kuruluşların karmaşık sorunların üstesinden gelmelerini, veri odaklı kararlar almalarını ve gelişmiş AI uygulamaları geliştirmelerini sağladığından bilgi işlemin geleceği için kritik önem taşıyor. Ancak bunu gerçekleştirmek için HPC ciddi miktarda enerji tüketebiliyor ve bu da birçok işletme tarafından kullanılmasının önünde bir başka engel oluşturuyor. Yoğunlaşan iklim endişeleri ve artan enerji maliyetleri karşısında HPC endüstrisini oluşturan teknoloji sağlayıcıları, müşterilerinin sürdürülebilirlik taahhütleriyle uyumlu hâle gelmek için odaklarına fiyat ve performansın yanı sıra enerji verimliliğini de alıyorlar.
2023’te yayımladığımız bir rapor, ankete katılan HPC veri merkezlerinin yüzde 58’inin enerji maliyetlerinin iş operasyonları üzerindeki etkisinin farkında olduğunu ortaya koydu; bu da işletmeler için olduğu kadar çevre için de performanstan ödün vermeden enerji tüketimini optimize etmenin önemini gösteriyor.
Ancak bu durum “ya birini ya diğerini” seçmek zorunda olduğumuz anlamına gelmiyor. Çünkü HPC sektörü bu zorluğun üstesinden geliyor; yazılımları optimize ederek daha iyi enerji verimliliği sağlıyor ve HPC’nin döngüsel ekonomiye katkıda bulunmasına önayak oluyor.
HPC için hâlihazırda tabloyu değiştiren enerji verimli çözümler
Enerji kullanımı açısından karşılaşılan temel zorluklardan biri, HPC’ye güç sağlayan sunucuları soğutmak. Burası, daha ekonomik kullanım sağlayan yenilikler için sektörün hedeflediği bir alan. Daha yüksek verimlilik sağlamak genellikle herkese uyan tek bir çözüm değil; bu da işletmelerin, enerji kullanım modellerini öne çıkaran ve onların ihtiyaçlarına uygun kişiselleştirilmiş bir enerji verimliliği planı oluşturmalarını sağlayacak analitik özelliklere sahip teknoloji sağlayıcıları ile iş birliği yapmaları gerektiği anlamına geliyor.
Doğru soğutma çözümünü bulmak da önemli. Bu cihazlar tarafından üretilen ısıyı azaltmak için yeni soğutma çözümleri araştırılıyor ve sıvı soğutma, ısıyı geleneksel hava soğutma sistemlerinden daha yüksek verimlilikle dağıtabilme yeteneği sayesinde ilgi görüyor. Allied Market Research tarafından hazırlanan bir rapora göre, küresel sıvı soğutma pazarının 2027 yılına kadar 6,15 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Yazılım alanındaki gelişmeler, HPC’nin daha sürdürülebilir hâle getirilmesinde önemli bir rol oynuyor. Akıllı iş yükü yönetimi ve optimizasyon algoritmaları, bilgi işlem görevlerini etkili bir şekilde dağıtmak, enerji tüketimini azaltmak ve donanımın ömrünü uzatmak için kullanılıyor.
Altyapının konsolide edilmesini ve optimum performans için ayarlanmasını sağlamak da sürdürülebilirlik girişimlerini hızlandırmada kilit öneme sahip, bunu zaten müşterilerimizle birlikte deneyimliyoruz. Bu, Dell Technologies’in müşterilerinden biri olan ve performansı ve sürdürülebilirliği artırmak için altyapılarını optimize etmek isteyen Durham Üniversitesi ile üzerinde çalışılan bir konuydu. Elde edilen sonuçlarsa, veri yedeklemelerinde 18 kat daha hız, yüzde 72 daha az enerji tüketimi ve yılda 60 ton CO2 azaltımını ortaya koydu.
Yenilenebilir enerji kaynaklarını veri merkezlerine entegre etmek hoş bir uygulama olmanın ötesinde, daha yeşil bir geleceğe ulaşmak için acil bir gereklilik. Örneğin Avrupa Çevre Ajansı, HPC’deki sürdürülebilirliğin, Avrupa Birliği’nin 2050 yılına kadar karbon nötr olma hedefinde kritik bir rol oynadığını resmen kabul etti. Yani bilgi işlem güç merkezleri, Güneş, rüzgâr ve hidroelektrik enerjisini kullanarak kendi enerji taleplerini dengeleyebilirler.
Elektronik atığın döngüsel ekonomi için bir hızlandırıcıya dönüştürülmesi
HPC sistemleri genellikle uzun ömürlü olsa da yükseltmeler ve sistem iyileştirmeleri potansiyel elektronik atıklara (e-atık) yol açabiliyor. Her yıl 53,6 milyon ton elektronik cihaz e-atık hâline geldiğinden bunu sorumlu, güvenli ve emniyetli bir şekilde ele almamız çok önemli. Bu, dünya üzerindeki her birey için yılda yaklaşık 7,5 kg’ye tekabül ediyor ve sadece yüzde 17,4’ü, geri dönüştürülmek suretiyle evsel atık hâline geliyor. Bu e-atıkları sorumlu bir şekilde yönetmekse, sektörün karbon ayak izini azaltmak için kritik öneme sahip.
Geri dönüşüm ve yenileme projeleri, şirketlerin eski donanımları yeniden kullanma, geri dönüştürme ve değerli malzemeleri ayırıp çıkarma yollarını keşfetmeleriyle birlikte ilgi görüyor. 2007 yılından bu yana 1 milyon tondan fazla kullanılmış elektroniği geri kazanan kurtarma ve geri dönüşüm hizmetlerimiz, yeni ürünlerde için yeniden kullanılabilecek veya geri dönüştürülebilecek değerli bir malzeme akışı sağlayarak e-atık azaltımını destekliyor. Sorumlu e-atık yönetimine olan bu bağlılığımız, teknoloji kullanımında/tüketiminde daha döngüsel bir yaklaşım oluşturmaya yönelik küresel çalışmalarla da uyum içinde.
Sürdürülebilir yapay zekâ, sürdürülebilir HPC’yi gerçekleştirmede kilit bir faktör
HPC için sürdürülebilir çözümlerin, donanım ve altyapının ötesine geçerek bunlara güç veren algoritmaları da kapsaması gerekiyor. Makine öğrenimi (ML) ve yapay zekâ algoritmaları genellikle kapsamlı bilgi işlem kaynakları gerektirdiğinden araştırmacılar, yapay zekâ modellerinin doğruluğundan ödün vermeden bilgi işlem gereksinimlerini azaltmak için model sıkıştırma gibi teknikleri keşfetmeye yöneliyorlar.
Genel çevresel sürdürülebilirlik için yapay zekâ kullanımını teşvik eden girişimler de artıyor. Enerji şebekelerinin optimize edilmesinden doğal kaynakların izlenmesine ve yönetilmesine kadar, yapay zekâ destekli uygulamalar acil çevresel sorunları ele almak için kullanılıyor.
Küresel çevresel endişelerin, artan enerji maliyetlerinin, yasal zorunlulukların ve teknolojik ilerlemelerin bir araya gelmesi, HPC sektörünü ve önceliklerini yeniden şekillendiriyor. HPC’de sürdürülebilirlik ve enerji verimliliği sağlamak, sadece sektörü dönüştürmekle kalmıyor, aynı zamanda hem bölgede hem Türkiye’de bilgi işlem için daha dayanıklı ve esnek bir geleceğin temelini atıyor. Atılan bu temelle de önümüzdeki on yıllar boyunca bölgede ve ülkemizde yeniliklerin teşvik edileceğini öngörüyoruz.
Dell Technologies Türkiye Genel Müdürü
Işıl Hasdemir
Dell Technologies Türkiye Genel Müdürü
Dell Technologies Türkiye’de iş strateji ve yönlendirmeden sorumlu olan Işıl Hasdemir, Temmuz 2020’de görevine başladı. Hasdemir; Türkiye’de satış, servis ve destek fonksiyonlarını birbirinden ayıran ve şirketin, kuruluşların dijital dönüşüm gündemlerini hızlandırmalarına yardımcı olma misyonunu başarıyla yürüten bir ekibe liderlik ediyor. Hasdemir’in liderliğindeki Dell Technologies, Türkiye’nin ICT sektöründeki güçlü konumunu korumaya devam ediyor. Türkiye’nin öne çıkan teknoloji liderlerinden biri olan Hasdemir, aynı zamanda Dell Technologies bünyesinde “teknolojiyi dünyanın daha iyi bir yer haline getirilmesi adına kullanma” misyonuyla çeşitli projelere imza atıyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Elektrik ve Elektronik Mühendisliği lisans derecesine sahip olan Hasdemir, Dell Technologies’e katılmadan önce 2005’te Cisco Ülke Lideri ve ardından 2009’da Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmış ve kariyerinin öncesinde ise NCR Türkiye’de çeşitli liderlik görevlerinde bulunmuştur.
, dünya çapında birçok farklı sektörde mühendislerin, veri bilimcilerin ve diğer BT uzmanlarının problem çözme yeteneklerini dönüştürüyor.){kind=link}