SpaceX, Dragon uzay aracı kapsülü kullanılarak yörüngede yürütülecek “uzayda ve diğer gezegenlerde yaşamı mümkün kılacak olağanüstü bilim ve araştırma fikirleri için” sessizce teklif kabul etmeye başladı.
SpaceX özellikle kondisyona odaklanan araştırma çalışmaları veya “verimlilik ve etkinliği” artıracak çözümler ve uzun süreli uzay uçuşu görevleri sırasında insan sağlığına odaklanan çözümler aradığını söylüyor.
Seçilen araştırma çalışma grupları, SpaceX’in mürettebatlı Dragon görevlerine erişime sahip olacak ve bu da şirketin temel ürünlerinden biri için tamamen yeni bir kullanım senaryosunun önünü açacak.
Şirket, Dragon’u Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) benzer bir yörünge laboratuvarı olarak kullanmayı on yıl öncesine kadar tartışmıştı. Açıkçası, iş durumu yakın zamana kadar mantıklı gelmiyordu. Ancak yörünge araştırmasını platform haline getirerek şirket, müşterilere sunulan ücretler veya diğer koşulların yanı sıra değerli verilere de erişim elde edecek.
Araştırma işbirliği hüküm ve koşullarında SpaceX, kendisinin ve bilimsel araştırmanın arkasındaki kuruluşun, bu bilgilerin SpaceX tarafından ele geçirilip geçirilmediğine bakılmaksızın, yörüngedeki araştırma sırasında kaydedilen tüm veriler ve elde edilen örnekler üzerinde “müştereken sahip” olacağını belirtiyor. Belge ayrıca, SpaceX ve araştırma kurumu tarafından ortaklaşa geliştirilen, yazılımları, buluşları, özel bilgileri ve daha fazlasını kapsayacak şekilde geniş bir şekilde tanımlanan tüm “teknolojinin” ortaklaşa sahiplenileceğini belirtiyor.
Anlaşma aynı zamanda teknolojinin “diğer taraflara hesap vermeden” ortaklaşa sahiplenileceğini belirtiyor; bu, her bir tarafın, diğer tarafa karşı herhangi bir görev veya yükümlülük olmaksızın esasen teknolojiyi ticarileştirebileceği veya lisanslayabileceği anlamına geliyor.
Vela Wood’da uzay hukuku konusunda uzmanlaşmış bir avukat olan Steven Wood, “Her bir taraf, başkalarına lisans verebilir ancak başka kimseye özel bir lisans veremezler çünkü kendilerinin özel hakları yoktur.” dedi. “Bağımsız olarak ticarileşebilirler ve elde edilen geliri karşı tarafla paylaşma görev ve yükümlülükleri yoktur.”
Açık istisnalar bulunmakta: Belge, yalnızca araştırmacıların kendi ekipmanlarını kullanarak geliştirilen herhangi bir teknolojinin yalnızca araştırmacıya ait olduğunu belirtmekte; ancak bu durumda bile veriler ve örnekler açıkça ortak mülkiyette olacak.
Wood, bunların bu bağlamda patentler ve buluşlar için oldukça standart terimler olduğunu açıkladı ve veri ve numune sahipliğinin de sınırların dışında olmadığını paylaştı. Ancak Dragon’un ticarileştirilmesinin SpaceX’e gelirden çok daha fazlasını sağlayacağını ortaya koyuyor.
“Bilincin ışığını genişletmek”
SpaceX CEO’su Elon Musk, şirketin temel hedefi konusunda her zaman açık konuştu: Mars’tan başlayarak insan yaşamını çok gezegenli hale getirmek. Şirket, misyonuna doğru kayda değer bir ilerleme kaydetti; bunun en görünür örneği, derin uzay yolculuğu düşünülerek tasarlanan devasa Starship roketi. SpaceX, Starship’in iki yörünge uçuş testini gerçekleştirdi ve bu ay üçüncüsünü gerçekleştirmeye hazırlanıyor.
Ancak Mars’a gitmek sorunun sadece yarısı. NASA’nın bu ayın başlarında belirttiği gibi Kızıl Gezegene giden astronotlar ciddi fiziksel ve psikolojik risklerle karşı karşıya kalacak. NASA’nın geçen hafta yayınlanan bir teknik incelemede özetlediği gibi; gezegenler arası yolculuğun tehlikeleri arasında yüksek düzeyde radyasyona maruz kalma, farklı yerçekimi ortamlarının fizyolojik etkileri ve izolasyon ve sınırlayıcı ortamlara uzun süreli maruz kalma yer alabilir.
NASA, mikro yerçekiminin insan vücudu üzerindeki etkilerini incelemek için yıllarını harcadı. Ancak ajans, ISS’de altı ay, hatta bir yıl kalan astronotlar ile Mars’a çok yıllık bir gidiş-dönüş yolculuğuna çıkacak astronotlar için risklerin çok farklı olduğu konusunda net.
SpaceX’in hedefleri göz önüne alındığında, şirketin bu riskleri azaltabilecek çözümlere yönelik daha fazla araştırma platformunu oluşturmak ve başarı için Mars’a yönelik kendi misyonunu daha iyi kurmak istemesi mantıklı geliyor.
