On yıl önce, ikinci hayat olarak sunulan, bilgisayardaki yaşam alanları büyük sükse yapmıştı. Bugünkü teknoloji ifadesiyle, sanal gerçeklik yaygın olarak gerçek hayatta var olan yada olmayan yerlerin en az 3 boyutlu olarak bilgisayar ile yeniden oluşturulması ve gerçek gibi deneyimi sunması için kullanılıyor.
İlk sanal gerçeklik gözlüğü deneyimim bir müzede olmuştu. Bu deneyimim sonrası, bu cihazın dil eğitiminde, oyunlarda, uçuş simülasyonlarında, askeri veya sivil tatbikat simülasyonlarında, tıpta, eğlencede yaygın olarak kullanılma ihtimali olabileceğini düşündüm. Baktım ki en az bu kadar alanda zaten deneyimler gerçekleşmiş.
En son geçin hafta Las Vegas’taki Tüketici Elektroniği Fuarında (CES), sürücüsüz otomobiller yanı sıra en fazla ilgi gösterilen alanın, sanal gerçeklik olduğu görüldü. Bazı yeni markalar ilk defa 360 derece video kaydı yapan sanal gerçeklik kameralarını tanıttı. Aslında sanal gerçeklik kameraları olmazsa, sürücüsüz araba teknolojisi de olmaz.
Bazı markalar, piyasadaki modellerini güncellediğini de gösterdi. CES 2016’da dikkat çeken en iyi ve en yeni sanal gerçeklik kameralarına bir göz gezdirelim. Unutmayalım ki gözlükler yanı sıra tüketici video kayıtlarına yönelik ürünler artmaya başladı. Ürünlere bakalım ve sonra teknolojinin hangi yöne seyredebileceğini yorumlayalım:
KeyMission 360 Nikon’un 360 derece 4K kayıt yapan ilk kamerası. 30 metreye kadar su geçirmezlik özelliği var. Ayrıca 2 metreye kadar düşmelere de dayanıklı. 2016’nın ilk çeyreğinde satışa çıkması bekleniyor.
HumanEyes şirketinin ürettiği Vuze, ilginç tasarımıyla ve makul fiyatıyla dikkat çekiyor. Sekiz adet geniş açılı Full-HD lense sahip olan kamera saniyede 30fps kayıt yapıyor ve 4K çözünürlük sunuyor. HumanEyes adlı şirketin ürettiği kamera Ağustos 2016’da satışa çıkabilir.
Geleneksel fotoğraf filmi üreticisi Kodak da bu alana ilgi duyanlardan. SP360 avuç içine sığacak şekilde tasarlanmış bir aksiyon kamerası. 4K 2880 x 2880 çözünürlük ve 30fps görüntü kaydı sunuyor. Tam küre şeklinde görüntü kaydetmek için iki kamerayı bir arada kullanmak gerekiyor.
360fly kameraları 2015’te satışa çıkmıştı. Serinin bu yeni modeli ise 4K video kaydı yapabiliyor. Suya dayanıklı olan modelde canlı yayın yapma ve gelişmiş görüntü kurgu imkanı sunuluyor. 360fly 4K’nın motorcular için geliştirilmiş bir de kask modeli satışa çıkacak.
Hatırlarsanız, sanal gerçeklik gözlüklerindeki rekabet iki yıl önce başlamıştı. Facebook, 2014 yılında Oculust Rift’i 2 milyar dolara satın alınca, herkesin gözü bu alana çevrildi. Ardından her şirket bu alanda var olacağının sinyallerini veri. GoogleGlass’ın da sektöre büyük cesaret verdiği söylenebilir. HTC’nin Vive’ı ve Playstation’ın VR’ının 2016’nın ilk yarısında pazarda olması bekleniyor.
Microsoft Hololens ayrı bir açılım kazandırdı. Google ise VR deneyimini herkesin yaşayabileceği ucuz Cardboard’u teknolojiyi herkesin ulaşabileceği bir yere koydu. Özellikle bir doktorun, Cardboard’u kullanarak bir çocuğun hayatını kurtaran ameliyat gerçekleştirdiği haberi, büyük farkındalık oluşturdu.
Samsung’un Amerika’da 99 dolar’dan pazara sürdüğü Samsung Gear VR’lar ise Amazon’a gelir gelmez tükenmişti. Bakalım, üretimde hangi yeni atakları göreceğiz…
Madem eğitimde, her çeşit simülasyonda, savunmada, eğlencede bu gözlükler kullanılabilecek, bundan sonra tüketiciye yönelik sanal gerçeklik yazılımlarında patlama yaşanması beklenebilir.
Türkiye’de Fatih Projesi ile öğrencilere tablet dağıtımı gündemdeydi. Bence bu proje, sanal gerçeklik gözlüklerine çevrilse daha etkili sonuç alınabilir. Yabancı dil eğitimi başta olmak üzere, coğrafyadan geometriye, matematikten kimyaya üç boyutlu ve interaktif öğretmenler sanal gerçeklik gözlükleriyle her an yanında olabilecek.
Eğlence ve turizm bakımından da öyle, sanal gözlükler ile isteğin ülkenin istediğin bölgelerine her an gidebilme şansı yakalayabileceksin. Müzeleri en rahat şekilde sanal olarak gezip, yine en maceraları turlara bu gözlüklerle katılabileceksiniz.
Daha önce sanal gerçeklik üzerine birkaç sinema filmi piyasaya çıkmıştı, teknolojinin boyutu görüldüğüne göre, yeni film senaryoları çok daha etkileyici olacaktır.
İşin tüketim noktasına bakılırsa, gözlük ve kamera olarak satışlar, tahminlerin üzerine çıkabilir. Yeter ki üç boyutlu görseller vücutta arıza oluşturmasın. Maalesef bu teknoloji, hareket hastalığına (Motion Sickness) sebep olabiliyor.
Üzerinde yoğunlaşılması gereken diğer bir konu ise, sanal gerçeklik ürünlerinin diğer akıllı cihazlarla entegrasyonu ve uyumu olacaktır.
İşin pazarlama yönüne bakacak olursak; Almanya merkezli bir istatistik şirketi olan Statista, 2018 yılına kadar, sanal gerçeklik ürünlerinin 5.2 milyar dolar bir pazar oluşturabileceğini açıkladı. Statista’nın stratejik partnerleri arasında Amerikan Reklamcılar Derneği (AAAA) ve Interactive Advertising Bureau (IAB) da bulunuyor.
Madem reklamcılardan bahsettik, sanal gerçeklik alanının reklamcılar için de yeni bir mecra olacağını söylememize gerek yok.
Sonuçta her alanda kullanılabilecek, kitlesel yeni bir ürüne hazır olmanızı hatırlatıyorum. Sanal gerçeklik, Matrix filmini yaşayacağımız bir döneme kapı da açıyor olabilir. Bakalım gerçeği değiştirebilecek mi? Yoksa hangisi gerçek, diye mi soracağız?