Polonya Başsavcısı Adam Bodnar milletvekillerine, gözetimin boyutunu “şok edici ve iç karartıcı” bulduğunu söyledi.
Bodnar, parlamentonun alt meclisi olan Sejm’e, “Bu odada bile bu sistemin kurbanı olan insanlarla konuşuyor olmam benim için üzücü.” dedi.
Aynı zamanda Polonya Adalet Bakanı olan Bodnar, casus yazılımın gözetimine tam olarak kimin maruz kaldığını belirtmedi. Ofisi, bilgilerin gizli olduğunu söyledi.
Bodnar, başsavcılığın geçen hafta Sejm ve Senato’ya gönderdiği bilgileri sunuyordu. Veriler, Pegasus’un 2017-2022 yılları arasında 578 kişinin vakasında kullanıldığını ve bunun Merkezi Yolsuzlukla Mücadele Bürosu, Askeri İstihbarat Teşkilatı ve İç Güvenlik Teşkilatı olmak üzere üç ayrı devlet kurumu tarafından kullanıldığını gösterdi.
Veriler, 2017’de altı; 2018’de 100; 2019’da 140; 2020’de 161; 2021’de 162 ve ardından 2022’de durduğunda dokuz kişiye karşı kullanıldığını gösteriyor.
Associated Press, Toronto Üniversitesi’nin çevrimiçi gözlemcisi Citizen Lab’ın adli tıp verilerine dayanarak eski Polonya hükümetlerinin Pegasus’u kötüye kullandığına ilişkin haberi Aralık 2021’de yayınladı.
Bodnar, yazılımın gözetim altına alınan kişilerin “özel ve mesleki yaşamları” hakkında “muazzam bilgi” ürettiğini söyledi. Ayrıca sistemin İsrailli bir şirket tarafından verilen lisansa dayalı olarak çalışması nedeniyle Polonya devletinin toplanan veriler üzerinde tam kontrole sahip olmadığını da vurguladı ve “Bu tür bir yöntemin kullanılması, anayasal hakların korunması açısından ciddi şüpheler doğurmalıdır.”dedi.
İsrail’in NSO Grubu tarafından üretilen Pegasus, hükümetlere satılıyor ve suçlularla mücadeleye yönelik bir araç olarak tanımlanıyor. Ancak hükümetlerin bunu siyasi muhaliflere, gazetecilere ve insan hakları çalışanlarına karşı kullandığına dair kanıtlar ortaya çıktı.
Teknolojinin kötüye kullanılma potansiyelinden endişe duyan Biden yönetimi, NSO Grubu’nu 2021’de kara listeye alarak ABD teknolojisine erişimini yasakladı. Bu yıl daha da ileri giderek ticari casus yazılımların kötüye kullanılmasına karışan yabancı kişilere vize kısıtlamaları getirdi.
Pegasus, operatörlerine bir mobil cihaza tam erişim sağlayarak şifreleri, fotoğrafları, mesajları, kişileri ve tarama geçmişini almalarına ve gerçek zamanlı dinleme için mikrofon ve kamerayı etkinleştirmelerine olanak tanıyor.
Polonya’da Hukuk ve Adalet Partisi liderliğindeki önceki hükümet döneminde bu uygulamanın kullanılması, yetkililerin gücü kötüye kullandığı ve demokratik bariyerleri aşındırdığı yönündeki suçlamalarla sonuçlandı.
Güçlü casus yazılımın kullanımına ilişkin soruşturmalar, Başbakan Donald Tusk’ın Aralık ayında Avrupa Birliği yanlısı üç partili koalisyonun başına geçmesinin ardından başlatılmıştı.
Pegasus kullanımına ilişkin soruşturmalar, Tusk ve Bodnar’ın, 2015’ten 2023’e kadar iktidarda olan Hukuk ve Adalet hükümeti tarafından aşındırıldığına inandıkları demokratik normları yeniden tesis etme yönündeki daha büyük çabalarının bir parçası.
Tusk’ın merkezci Sivil Koalisyonu’ndan milletvekili Marcin Bosacki, Bodnar’ın sunumunun ardından milletvekillerine şöyle konuştu: “Bu birkaç yıl boyunca Pegasus’un kullanılması Polonya’da demokrasinin özünü zehirledi.”.
Hukuk ve Adalet başkanı Jarosław Kaczyński, geçen ay bir soruşturma komisyonunda ifade verirken Pegasus kullanımının yasalara uygun olduğunu ve vakaların %99’unun suçlulara karşı kullanıldığını söyledi.
Bu ayın başlarında özel yayıncı TVN24’te verdiği bir röportajda güvenlik hizmetlerinden sorumlu olan bakan Tomasz Siemoniak, Pegasus’un Polonya’da terörizm şüphesi bulunan bazı vakalarda ve karşı istihbarat kullanımında “haklı” olduğunu belirtti, ancak “çok sayıda vakada” haklı olmadığını da ekledi.
Siemoniak, yazılımın haksız kullanımının Polonya’nın yazılımı kullanma lisansını kaybetmesine yol açtığını söyledi.
Bodnar, önceki hükümetin mahkemeler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak amacıyla adalet sistemini elden geçirmesinin ardından yargı bağımsızlığı sorununu da çözmeye çalışıyor.
Hukuk ve Adalet uygulamaları, Avrupa Birliği’ni, hükümet değişikliğinin ardından akan milyarlarca avroluk fonu durdurmaya yöneltti.