Voyager programı kapsamında NASA tarafından dış Güneş Sistemi’ni ve yıldızlararası uzayı araştırmak için 5 Eylül 1977’de fırlatılan uzay sondası Voyager 1, uzayda geçen 46 yıla rağmen yolculuğuna devam ediyor. Deneyimli sonda 2023’ün sonlarında Dünya’ya okunamayan veriler göndermeye başladı ve mühendisler sorunun doğasını anlamaya çalıştılar. Geçen ay, uzay aracının Uçuş Veri Sistemine (FDS) bir “dürtme” komutu gönderdiler ve ortaya çıkan veri akışı bilgisayardan tam bir bellek dökümü içeriyordu.
Ekip, bilgisayarın kodunu ve değişkenlerini içeren bu okumayı kullanarak FDS belleğinin yaklaşık yüzde 3’ünün bozulduğunu tespit edebildi. Bu bozulma, sondanın mühendislik ve bilim verilerinin radyo vericisi olan Telemetri Modülasyon Birimine (TMU) aktarılmadan ve Dünya’ya geri gönderilmeden önce paketlenmesinden sorumlu olan FDS’nin normal çalışmasını engelliyor.
Voyager ekibi, hafızanın bozulan kısmından sorumlu tek bir çipin hatalı olduğunu düşünmekle birlikte, ne olduğu konusunda ne yazık ki sadece tahminlerde bulunabilmekte. Bu bağlamda önde gelen iki teori, çipin uzayda 46 yıl geçirdiği için basitçe yıprandığı ya da enerjik bir parçacığın ona zarar vermiş olabileceği şeklinde.
Voyager 1 herhangi bir fiziksel müdahalenin ulaşamayacağı bir yerde olduğundan, sorunun yazılımsal olarak ele alınması gerekecek ve NASA mühendisleri bu konuda çalışmalar yürütüyor. Uzay Ajansı konu hakkında yaptığı açıklamada “Haftalar ya da aylar sürebilecek olsa da, mühendisler FDS’nin kullanılamaz bellek donanımı olmadan normal bir şekilde çalışması için bir yol bulabilecekleri konusunda iyimserler, bu da Voyager 1’in bilim ve mühendislik verilerini yeniden göndermeye başlamasını sağlayacaktır” diyor.
Kozmik ışınlar ve enerjik parçacıkların neden olduğu bilgisayar sorunları uzay aracı tasarımcılarını uzun süredir zorlayan bir problem. Bu ışınlar ve enerji parçacıklarının bazıları sadece bir bit kaybı ile sonuçlanabilirken, diğerleri uyduları çalışamaz hale getirebilir veya hasar verebilir. Voyager 1’in kardeş sondası Voyager 2 de 2010 yılında uzay aracından iletilen bilim verilerinde sorunlara neden olan ve FDS’de izi sürülen bir bit kaybına maruz kalmıştı ve bir bilgisayar sıfırlaması sorunu çözmüştü.
Ancak bu kez, donanım çalışmaz hale gelmiş gibi görünüyor ve mühendislerin basit bir kapatıp açma çözümünden daha karmaşık bir şey tasarlamalarını gerektiriyor. Üstelik sorunlar tek değil.
