NASA, Ay’a yönelik uzun vadeli hedeflerine ulaşma yolunda en büyük zorluklardan biri olan Ay regolitine, yani Ay tozuna çözüm bulmaya çalışıyor. Artemis programı kapsamında, Apollo görevlerinden bu yana Ay’a ilk kez insan göndermeye hazırlanan ajans, bu süreçte Güney Kutbu-Aitken Havzası’nda kalıcı yerleşim alanları ve altyapı inşa etmeyi hedefliyor. Ancak Ay tozu, astronot sağlığından teknolojik ekipmanlara kadar geniş bir yelpazede ciddi tehditler oluşturuyor.
NASA, Ay’daki toz sorununa çözüm bulmaya çalışıyor
Ay tozu, keskin ve pürüzlü yapısıyla oldukça aşındırıcı bir malzeme olmasının yanı sıra, elektrostatik yüklenme nedeniyle yüzeylere yapışıyor ve yerçekiminin zayıf olmasıyla kolayca yayılabiliyor. Bu durum, astronotların uzay giysilerini ve uzay araçlarını etkilerken güneş panellerini kaplayarak enerji üretimini azaltıyor, hassas ekipmanların verimini düşürüyor ve termal radyatörleri bloke ederek ekipmanların aşırı ısınmasına yol açıyor. Daha da önemlisi, Ay tozu insan sağlığı için de risk taşıyor; gözlere ve akciğerlere zarar verebilecek potansiyele sahip bu ince partiküller, uzun süreli görevler için ciddi bir engel teşkil ediyor.
Bu sorunlarla başa çıkabilmek adına NASA, Uzay Teknolojisi Misyon Direktörlüğü’ne bağlı Game Changing Development programı kapsamında yenilikçi teknolojiler üzerinde çalışıyor. “Yörünge Altı Roket ile Ay Yerçekimi Simülasyonu” test uçuşu, Ay yerçekimi koşullarını simüle ederek Ay regolitinin davranışını incelemeyi amaçlıyor. Denemeler arasında, Ay tozunun mekanik ve elektrostatik özelliklerini gözlemlemek üzere geliştirilen cihazlar yer alıyor. Örneğin, ClothBot adlı kompakt bir robot, Ay tozunun astronotlar üzerindeki etkilerini analiz etmek için basınçlı bir ortamda çalışacak ve uzay giysisindeki hareketleri simüle edecek. Elektrostatik Toz Fırlatma (EDL) cihazı ise toz parçacıklarının yüklenme ve hareketini ultraviyole ışık ve lazer teknolojileriyle inceleyecek. Ayrıca, daha önce Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kullanılan Hermes donanımının yenilenmiş versiyonu Hermes Lunar-G, Ay simülasyon ortamında regolit davranışını detaylı şekilde analiz edecek.
Bu araştırmalardan elde edilen veriler, yalnızca Ay’daki görevler için değil, aynı zamanda gelecekteki Mars misyonları için de kritik öneme sahip. Regolit probleminin aşılması, Ay’da uzun vadeli ve sürdürülebilir bir varlık kurmanın anahtarını oluşturuyor. NASA’nın bu kapsamda yaptığı çalışmalar, insanlığın uzay keşfinde yeni bir dönemi şekillendirebilir.
