Mark Zuckerberg’in sahibi olduğu Meta’nın (Facebook – Instagram ve WhatsApp çatı kuruluşu), bir anlamda X’i (eski adıyla Twitter) piyasadan silmek için geliştirdiği uygulama olan Threads, firmanın başına iş açtı. Özellikle AB nezdinde çeşitli rekabet soruşturmalarına konu olan uygulamaya bir darbe de Türkiye’den geldi. Rekabet Kurumu, 18 Mart tarihli yaptığı iki farklı açıklamayla hem Meta’ya geçici tedbir kararı koydu hem de günlük 4,7 milyon TL idari para cezası kesti.
Yapılan açıklamaların ilkinde, Meta’nın Threads ve Instagram uygulamalarını bağlamak suretiyle hâkim durumunu kötüye kullandığı şüphesi üzerine başlatılan soruşturmada geçici tedbir kararı verildiği bildiriliyor. Kararda META’nın, Instagram hesaplarına dayalı Threads profili oluşturan kullanıcıların verilerini, kullanıcılara onay seçeneği sunmaksızın birleştirmesinin; soruşturma tamamlanana kadar telafisi güç zararlara yol açacağı değerlendirildi. Bu bağlamda;
- META’nın pazarda uzun yıllardır faaliyet göstermesi sebebiyle kapsamlı ve detaylı bir veri birikimine sahip olduğu,
- META’nın sahip olduğu kullanıcı tabanın büyüklüğü ve çeşitliliğinin, reklamverenler bakımından META hizmetlerini cazip hale getirdiği,
- Bu durumun, META’ya hizmet geliştirme amacıyla daha fazla kaynak ayırabilmesine imkân sağladığı ve rakiplerin reklam verenlere ve dolayısıyla finansal kaynaklara erişimini zorlaştırdığı, bu çerçevede META’nın faaliyetlerinin pazarda giriş engeli oluşturduğu,
- Ayrıca, META’nın sunduğu temel hizmetler ve ilişkili hizmetler ile birlikte bir ekosistem olarak faaliyette bulunduğu, bu durumun, META’nın her bir hizmetten edindiği gücü ve birikimi diğer bir hizmetine aktarmasını mümkün kıldığı ve pazar gücünü arttırdığı
tespit edilerek Mevcut bulgular çerçevesinde; Instagram ve Threads arasındaki veri aktarım mekanizması neticesinde oluşabilecek veri birleştirme davranışının engellenmesi yönünde geçici tedbir uygulanmasına karar verildiği açıklanıyor.
Günlük 4,7 milyon TL idari para cezası
Diğer bir Rekabet Kurumu kararında ise, META’nın Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetlerinden topladığı verileri birleştirerek sosyal ağ hizmetleri ile çevrim içi görüntülü reklamcılık pazarlarında faaliyet gösteren rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırdığı ve pazara giriş engeli yarattığı tespitinden yola çıkılarak, firmaya günlük 4,7 milyon TL idari para cezası verildiği duyuruluyor. Ceza, 12 Aralık 2023 tarihinden başlamak üzere, META tarafından önerilecek uyum tedbirinin Rekabet Kurumu kayıtlarına girmesine kadar geçecek süreyi kapsayacak.
Karar metninde şu ibareler ön plana çıkıyor:
- Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Limited ve WhatsApp LLC (META) hakkında 2021 yılında başlatılan soruşturmada; Facebook,Instagram ve WhatsApp hizmetlerinden toplanılan verileri birleştirmek suretiyle hakim durumunu kötüye kullandığına, META ekonomik bütünlüğü hakkında 346.717.193,40 TL idari para cezası uygulanmasına ve META’ya, ihlalin giderilmesi ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesi için yükümlülükler getirilmesine karar verilmişti.
- Bahsi geçen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için belirlenen süre 09.12.2023 tarihinde sona erdi. META tarafından nihai olarak Kuruma sunulan öneriler yeterli bulunmadı. Bu nedenle META’ya tanınan sürenin dolmasıyla birlikte, META hakkında günlük 4.796.152,96 TL idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
- Kurul, META’nın Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetleri arasında verilerinin birleştirilmesine uyum tedbiri kapsamındaki yükümlülük uygulanmadan önce onay veren kullanıcılardan yeniden onay almasını istedi.
- Onay ekranı ise; kullanıcıları doğrudan onaylamaya yönlendirmemeli, kullanıcıların reddetmesi halinde de uygulamayı kullanabileceklerine yönelik bilgilendirmeleri içermeli ve dolayısıyla onay vermek istemeyen kullanıcılara da aynı kolaylıkta bu imkânı sağlamalıydı.
- Diğer bir ifadeyle META tarafından Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetleri arasında verilerinin birleştirilmesine yönelik tercihleri için kullanıcılara sunulacak olan ekran bildirimi, yeterli derecede şeffaf olmaması, bir başka deyişle kullanıcıları yeteri kadar bilgilendirme içermemesi ve kullanıcıları veri birleştirmeye onay verecek şekilde yönlendirici nitelikte dizayn edilmesi sebepleriyle soruşturma kapsamında ele alınan rekabet karşıtı endişeleri gidermesi hususunda yeterli görülmedi.
- Bunun üzerine, Kurul, 12 Aralık 2023 tarihinden başlamak üzere, META tarafından önerilecek uyum tedbirinin Rekabet Kurumu kayıtlarına girmesine kadar her gün için 2022 yılı gayri safi gelirleri üzerinden 4.796.152,96 Türk Lirası idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
Yasal mevzuat gereğince Rekabet Kurul’un nihai kararlarına, tedbir kararlarına ve para cezalarına karşı yargı yoluna başvurulabilirken; ara kararlarına karşı iptal davası açılamamakta. Meta’nın konuyu yargıya taşıyıp taşımayacağı konusunda henüz bir açıklama yapılmadı.