Seattle merkezli Interlune şirketi, kuantum hesaplama uygulamaları ve diğer teknolojik inovasyonlar için Ay’dan Helyum-3 toplama planlarını duyurdu. Helyum-3, Ay yüzeyindeki regolit (toprak) içinde, güneş rüzgarlarının taşıdığı nadir bir izotop olarak biliniyor. Ancak Helyum-3 toplama süreci oldukça zorlu ve karmaşık bir görev olarak karşımıza çıkıyor. Bu izotop, NASA’nın Apollo görevleri sırasında toplanan örneklerde keşfedilmişti ve özellikle süper iletken kuantum bilgisayarların soğutulmasında önemli bir yer tutuyor. Interlune CEO’su Rob Meyerson, şirketin bu maddenin kuantum bilgisayarların sıfıra yakın sıcaklıklarda çalışmasını sağlayacağına inanıyor. Ayrıca Helyum-3’ün gelecekte nükleer füzyon reaktörlerinde, tıbbi görüntüleme cihazlarında ve radyasyon algılama teknolojilerinde kullanılması bekleniyor.
Kuantum hesaplama için Ay yüzeyinden Helyum-3 elde edilecek
Günümüzde 1 kilogram Helyum-3, yaklaşık olarak 20 milyon dolar bir değere sahip ve Interlune, bu talebe cevap verebilmek için yılda onlarca kilogram bu elementin hasadını yapmayı hedefliyor. Ancak uzmanlar, bu projeyi teknik açıdan oldukça zorlu buluyor. ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nden astrojeolog Laszlo Keszthelyi, Ay’daki Helyum-3’ü çıkarmak için milyonlarca ton regolitin işlenmesi gerektiğini belirtiyor. Apollo görevlerinden dönen regolit örneklerinde Helyum-3 konsantrasyonu çok düşük bir seviyede, milyarda 2.4 ila 26 parça arasında olduğu görülmüş. Bu durum, Helyum-3’ün çıkarılması için büyük miktarda malzeme işlenmesinin gerekliliğini ortaya koyuyor. 1 kilogram Helyum-3 elde edebilmek için 100.000 ila 1 milyon ton regolitin işlenmesi gerektiği tahmin ediliyor.
Interlune, Ay’ın ekvator bölgesine yakın bir alanda beş büyük araç ile regolit toplayacak bir sistem geliştirmeyi planlıyor. Ancak şirket, ticari sır gerekçesiyle hedef bölgelerinin ve teknik detaylarının açıklanmadığını belirtiyor. Şirket, 2027’de Helyum-3 yoğunluğunu ölçmeyi ve küçük ölçekli bir çıkarım testi gerçekleştirmeyi amaçlıyor. 2029 yılında ise pilot tesis kurulması ve elde edilen kaynakların test edilmesi planlanıyor. Bunun yanında Interlune, Ay’da kullanılacak kompakt ve enerji verimli işleme makineleri geliştirmiş olup, bu makineler, bir SpaceX Starship misyonuna sığacak şekilde optimize edilmiş.
Bu projeler gerçekleşirse dahi, Ay’a büyük makineler göndermek ve orada madencilik yapmak oldukça zor bir görev olacak. Ay’ın regoliti çok keskin köşeli ve ince toz partiküllerinden oluşuyor, bu da elektronik ekipmanlara zarar verme riski taşıyor. Ayrıca, bu partiküller mikroskobik boyutlarda olup elektrostatik yükle yüzeylere yapışabiliyor, bu da ekipmanın aşınması ve arızalanma gibi sorunlara yol açabilir. Son olarak, Ay yüzeyi sürekli olarak Güneş rüzgarı nedeniyle iyonize hale gelerek yüklü partiküllerle kaplanıyor. Bütün bu teknik zorluklarla birlikte, Helyum-3’ün toplanması çok büyük bir potansiyel taşısa da henüz engellerle dolu bir süreç olarak görünüyor.