Tirzepatide adı verilen kilo verme ilacı, aşırı kilolu veya obezitesi olan ve yüksek tansiyon veya tip 2 diyabet gibi kiloyla ilişkili en az bir rahatsızlığı olan yetişkinler için ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nden (FDA) onay aldı.
Aynı zamanda Birleşik Krallık’ın İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu tarafından da onaylandı, ancak ayrı bir değerlendirmede uygun maliyetli olduğu da onaylanmadıkça Ulusal Sağlık Hizmeti doktorları tarafından kullanılması pek mümkün değil.
Klinik çalışmalarda Tirzepatide aşırı kilolu veya obezitesi olan kişilerde vücut ağırlığını ortalama yüzde 21 oranında azalttı. New York’taki Weill Cornell Medicine’den Louis Aronne, “Bu şimdiye kadar bir ilaçla gördüğümüz en fazla kilo kaybı.” diyor.
ABD’li ilaç şirketi Lilly tarafından geliştirilen reçeteli ilaç, daha önce tip 2 diyabet tedavisi için Mounjaro adı altında da onaylanmıştı. Şu anda ABD’de kilo kaybı için onaylanan yedinci ilaç.
Zepbound markası altında satılan Tirzepatide, haftada bir kez iki hormonu taklit eden bir enjeksiyon: GLP-1 ve GIP. Aronne, yemeye başladığımızda vücudun doğal olarak GIP ürettiğini, bunun açlığı artırdığını ve yemekten sonra tokluk hissini tetiklemek için GLP-1 salgıladığını söylüyor. “Hala anlamadığımız nedenlerden dolayı, GLP-1 ile birlikte verdiğinizde iştahı daha da azaltır.” diyor.
Bu kombinasyon muhtemelen Tirzepatide’in bu kadar etkili olmasının temel nedeni. Aronne ve meslektaşları tarafından 2022’de yayınlanan bir klinik araştırmada, diyabeti olmayan ancak obezitesi olan 2500’den fazla yetişkin, 72 hafta boyunca plasebo veya düşük, orta veya yüksek dozda Tirzepatide aldı.
En yüksek dozun verildiği kişiler ortalama olarak vücut ağırlıklarının yaklaşık yüzde 21’ini, yani neredeyse 24 kilogramı kaybettiler. Bu arada, en düşük dozu alanlar vücut ağırlıklarının yüzde 15’ini, yani yaklaşık 16 kilogramı kaybettiler. Karşılaştırıldığında, GLP-1’i taklit eden popüler zayıflama ilacı semaglutid, ağırlığı ortalama yüzde 15 oranında azaltıyor, ancak ikisini doğrudan karşılaştıran bir deneme henüz tamamlanmadı.
Tirzepatide ayrıca ilaç kullanan kişilerde kolesterol düzeylerini, insülini ve kan basıncını düşürdü ve fiziksel hareketliliklerini geliştirdi. Aronne, “Yüzde 15 veya daha fazla kilo kaybına ulaştığınızda, ki bu, bu tür bir ilacı kullanan insanların çoğunluğunun belirttiği durumdur, obezite ile ilişkilendirdiğimiz komplikasyonların çoğu iyileşecektir.” diyor.
Eylül ayında, İngiltere’nin ilaç maliyet etkinliği organı olan Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmeliyeti Enstitüsü (NICE), Tirzepatide’in yalnızca diğer kan şekeri kontrol tedavilerinin denenmiş olması ve etkisiz olması veya kötü tolere edilmesi durumunda tip 2 diyabet tedavisinde kullanılması gerektiğini söyledi. İlacın özellikle kilo kaybı için kullanılmasına ilişkin bir karar henüz açıklanmadı.
Tirzepatide’in bulantı, kabızlık, ishal ve kusma gibi yan etkileri var. Tirzepatide kullanan kişiler, ilacı kullanmayı bıraktıklarında da verdikleri kiloları geri alabilirler; bu, çoğu zayıflama ilacının ortak uyarısı.
Tirzepatide’in uzun vadeli sağlık risklerinin bilinmediği göz önüne alındığında bu durum endişe verici. Semaglutid gibi yalnızca GLP-1’i taklit eden ilaçlar birkaç yıldır ortalıkta dolaşıyor. Bazı kanıtlar bunların belirli kanser türlerinin, böbrek rahatsızlıklarının ve ciddi mide-bağırsak sorunlarının riskini artırabileceğini öne sürüyor, ancak vakalar nadir.
FDA’ya göre Tirzepatide’in sıçanlarda tiroid tümörlerine neden olduğu gösterildi, ancak insanlarda bunun olup olmadığı belli değil. Bu nedenle kurum, kişisel veya ailesel medüller tiroid kanseri öyküsü olan kişilerin ve bazı kalıtsal endokrin bozuklukları olan kişilerin ilacı kullanmaması gerektiğini söylüyor.
Obezite hastası olan birçok insan için Tirzepatide’in sağlık açısından yararları, potansiyel olumsuz yanlarından daha ağır basıyor. Jaisinghani, “En iyi sonuçlardan biri aşırı kilo ve obeziteyle ilişkili komplikasyonları tersine çevirmek olabilir.” diyor. “Bu komplikasyonların bazılarını tersine çevirerek artık potansiyel olarak insanlara diğer ilaçları bıraktırma fırsatına sahibiz ve bu sadece sağlıklarını iyileştirmekle kalmıyor, aynı zamanda yaşam kalitelerini de artırıyor.“
