İsveç, nükleer atıkları kalıcı olarak depolamak amacıyla dünyanın en gelişmiş tesislerinden birini inşa ediyor. Dünyada türünün ikinci örneği olan bu tesis, nükleer atıkları 100 bin yıl boyunca güvenli bir şekilde saklayabilecek.
Tesis yerin 500 metre altında inşa edilecek
Forsmark nükleer santralinin yanında, Söderviken bölgesinde inşa edilen tesis, yerin 500 metre altındaki 1,9 milyar yıllık kaya tabanına kurulacak. Tehlikeli nükleer atıkların çevreden izole edilmesi bu sayede sağlanacak. Tesisin yılda 12 bin ton kullanılmış nükleer atık depolama kapasitesine sahip olacağı bildirildi.
Dünya Nükleer Birliği, dünya çapında yaklaşık 300 bin ton kullanılmış nükleer yakıtın bertaraf edilmesi gerektiğini tahmin ediyor. Ancak bu yakıtların büyük bir kısmı, şu anda reaktörlerin yakınındaki geçici depolama havuzlarındabekletiliyor. Bu durum, uzun vadede ciddi riskler oluşturabilir. Uzmanlar, nükleer enerjinin yaygınlaşması halinde nükleer atıkların bertaraf edilmesinin daha büyük bir sorun haline geleceğini belirtiyor.
Finlandiya’nın izinden gidiliyor
Finlandiya, bu alanda Onkalo kalıcı nükleer atık depolama tesisiyle lider ülke konumunda bulunuyor. 2026 yılında hizmete girmesi planlanan Onkalo tesisi, yüksek seviyeli nükleer atıkların güvenli bir şekilde bertaraf edilmesinde önemli bir model sunuyor.
İsveç’te inşa edilen Forsmark tesisi ise 60 kilometre uzunluğunda tünel ağına sahip olacak. Kullanılmış nükleer yakıtlar, korozyona dayanıklı 5 metre uzunluğundaki bakır kapsüller içinde saklanacak. Daha sonra bu kapsüller kil içine gömülerek güvenlik seviyesi artırılacak. Tesisin 6000’den fazla bakır kapsül depolama kapasitesi bulunuyor ve 2030’ların sonlarında atık almaya başlaması planlanıyor.
Tamamlanması 2080 yılını bulacak
Projenin karmaşıklığı ve yüksek güvenlik gereksinimleri nedeniyle inşaat ve sızdırmazlık işlemlerinin 2080 yılı civarında tamamlanması bekleniyor. Yaklaşık 2,3 milyon metreküp kayanın çıkarılacağı projede, özel tasarlanmış makinelerle kullanılmış yakıt kapsülleri depoya yerleştirilecek. Bu makineler, uzaktan kontrol edilerek maksimum güvenlik sağlayacak. Tesis tamamlandığında, tüm depolama alanları kalıcı olarak kapatılacak.
Forsmark nükleer atık depolama tesisinin tahmini maliyeti 1,08 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Proje, nükleer atıkların güvenli ve uzun vadeli bertaraf edilmesi konusunda İsveç’in önemli bir adımı olarak değerlendiriliyor.
