“İran uzay programını sonlandırdı. Evet, İran’ın bir uzay programı vardı…” Jassem Al Salami, Medium.com’daki yazısına böyle başlıyor. Al Salami’nin paylaştığı bilgilere göre İran, 9 Ocak 2015 tarihi itibariyle uzay programına son verdi. İlginç bir şekilde İran basınında gelişmeden söz edilmediğini belirten Al Salami, uzay programına Savunma Bakanlığı’nın da dahil olduğu dört ayrı bakanlık destek verdiğini aktarmış. Yazıdan öne çıkan başlıklar şu şekilde;
1970’lerin başında start alan çalışmalar 2002’de Mohammad Khatami yönetiminde yeni bir forma büründü, Rusya ile ortaklık yürütülerek uydu tasarım ve geliştirilmesine doğru evrildi. İran Uzay Ajansı, 27 Eylül 2010 tarihinde Ahmadinejad başkanlığında güçlendirilerek farklı enstitülerin de katılımıyla roket üretimine geçti.
Program 6 ayrı aracın havalandırılmasını hedeflerken, şimdiye kadar bu rakam 3’te kaldı. İlki Zelzal-3 ve Frog-7 roketleri ile bağlı ayrılabilir kapsül ile dünyaya inen Kavoshgar örnekleri olmuştu. Kavoshgar uzaya solucanlar, maymunlar ve kaplumbağalar yolladı.
Farklı kaynaklardan İran’ın uzay keşfi adına neler yaptığına bakınca yalnızca uzaya maymunları göndermekle kalmadığı, aynı zamanda sağ salim geri getirmeyi başardığı da görülüyor. Ancak Al Salami, başarısız denemelerin sayısının fazlalığına da dikkat çekiyor:
Üç başarılı fırlatmanın ikincisi olan Safir ise Shahab-3 balistik füzenin modifiye edilmiş hali olarak Omid uydusunun çevresine konuşlandırıldı. Son olarak Simorgh ise Kuzey Kore’nin Unha uzay aracının bir kopyası olmayı hedefledi, dört ayrı Scud füzesi ile çıkış yaptı. Tahran’ın ümidi Simorgh’un 16 motorlu bir versiyon ile iki astronotu uzaya fırlatmaktı ancak bu gerçek olmadı.
Al Salami, İran Uzay Programı’nın başarısız denemeler ve yapılan yüklüce masraflar sebebiyle son bulduğunu belirtmiş. Yazara göre ülkenin şimdiki en büyük problemi ise yaşanmakta olduğu beyin göçü ve eldeki nitelikli kişilerin hızla azalması.
Beyin göçünü durdurması için kapalı yapısından kurtulması veya en azından esnetmesi gerekli. Kapalı derken dışa açılma ve bağımlılıktan behsetmiyorum. Gelişmiş bir beyin o sistem altında genellikle yaşayamaz zaten. Darısı bizim de başımıza diyelim .