Geçtiğimiz haftanın en dikkat çekici haberlerinden biri, Wikipedia Vakfı‘nın kurucusu Jimmy Wales‘tan geldi: “ICO’lar mutlak dolandırcılık aracı olabilir” (Kaynak: Coindesk). Bu açıklamanın arkasında yatan nedenleri daha detaylı incelemek ve ICO’ların (Initial Coin Offerings) ne olduğunu daha iyi anlamak gerekli. Çünkü, şu anda bir kesimin “mutlak övdüğü” ve bir kesimin “mutlak dolandırıcılık” olarak gördüğü ICO kavramı önümüzdeki senelerde “mutlak ihtiyaç” olacak.
ICO Nedir?
Öncelikle ICO’ların ne olduğunu tekrar hatırlayalım. ‘Initial Coin Offering’ girişimin kullanıcılara arz ettiği başlangıç değeri olarak görülebilir. Bir şirket yasal hisse senetlerini, ana nedeni olarak sermaye girişi yapmak için halka arz eder, buna halka arz ya da IPO (Initial Public Offering) deniyor. Son dönemde girişimler sıklıkla bir para birimi veya sanal değer oluşturarak, girişimlerinin kurulması veya büyümesi için bunları kullanıcılara satıyor ve sermaye oluşturuyor, buna ICO (Initial Coin Offering) deniyor.
Nasıl hazırlanıyor?
170’den fazla ICO kampanyasında 1.5 milyar dolar’ın üzerinde para toplandı ve geçtiğimiz ay girişimler tarafındna, 10’dan fazla ICO yapıldı. Bu ICO’ların popüler olmasının nedeni şüphesiz Ethereum üzerinde geliştirilen Smart Contract’lardır. Çünkü bu kontratlar, Ethereum Blockchain ağında işlemlerin otomatik yapılmasını sağlıyor. Örneğin yazılmış ve daha sonra değiştirilmesi mümkün olmayan bir Smart Contract’a maddi değer (Ether) yolluyorsunuz ve bu Smart Contract sizin cüzdanınıza, kampanya için daha sonra kullanılmak üzere üretilen dijital değerlerden otomatik olarak yolluyor. Ve birçok girişim eğer hedeflenen tutar yakalanamazsa yolladığınız maddi değeri sizin cüzdanınıza otomatik olarak geri gönderen kodları kontratlarına ekliyorlar.
White Paper
Başarılı bir Initial Coin Offering yapabilmek için gerekli olan adımların başında girişimin ne yaptığını, neyi hedeflediğini, ne kadar para toplanmasının hedeflendiğini ve bu toplanan paraların nerelere harcanacağını detaylı bir şekilde anlatan White Paper hazırlanması geliyor. Bu White Paper’ın, girişiminizin, toplanan paranın nasıl harcanacağının detaylı, ikna edebilen ve güvenilir bir şekilde hedeflenen kullanıcılara anlatabilmesi gerekiyor.
Ekip
Bunun yanında Initial Coin Offering yapacak ekibin, açık şekilde adları, yaptıkları işler, önceki girişimleri ve yeteneklerini gösteren içerikler hazırlanması gerekiyor. Buna girişim ekibinin güvenilirliğini sağlamak adına ihtiyaç var. Örneğin, ilk defa girişim kuracak ya da daha önce kurduğu girişimlerde belirgin hatalar yapmış ya da gerekli teknik bilgiye sahip olmayan ekiplere yatırım yapmadan önce tekrar düşünülmesi gerekebilir.
Pazarlama
Bu hazırlanan içeriklerin ve girişimin insanlara anlatılabilmesi, geniş bir kitleye yayılabilmesi için gerçekten kaliteli bir pazarlama yapılması gerekiyor. Hedeflenen kitle, Ethereum ya da Bitcoin sahibi olunca, yapılacak olan reklamlar daha çok bu kullanıcıların takip ettiği, haber siteleri, analiz siteleri ve sosyal medya hesapları oluyor. Toplanan paralar genellikle milyon dolar olduğu için, bu işler için pazarlama bütçelerinin epey yüksek olduğunu belirtelim.
Kodlama
Ardından asıl en önemli olan kısma, karar yapısının, mimarisinin, hedeflerin ve sürelerin belirlendiği ve asla değiştirilemediği Smart Contract’ın yazılması kısmı geliyor. Burada Ethereum Blockchain veritabanı üzerinde çalışan, bir kere yayınlandıktan sonra değiştirilemeyen bir koddan söz ediyorum. Bu kod kontratın içerisinde genellikle hedeflenen tutar, başlangıç ve bitiş tarihleri, hedeflenen tutar belirlenen tarihte yakalanamaz ise paraların göndericilere otomatik olarak geri aktarılacağı ve ilk satın alımlar için %10-%20 v.s. gibi promosyonların sağlandığı bilgileri kodlanıyor. Tekrar ediyorum, bu bilgiler bir kere Ethereum Blockchain veritabanında paylaşıldıktan sonra değiştirilmesi mümkün değil.
Neden çok kıymetli ve neden dolandırıcılık?
Tabii ki ekibin, işleri anlatan White Paper’ın, pazarlama çalışmalarının güvenilirliği ve önemi atlanamaz. Fakat ICO kampanyalarının temelinde Smart Contract’lar yatıyor. Eğer bu Smart Contract kodlarını okuyamıyorsanız (ki bunun için yazılım geliştiricisi olmanız gerekebilir) yapacağınız şey, ekibe, White Paper’a, pazarlamaya ya da herhangi başka birşeye güvenmek. Fakat Smart Contract’ların sizi aldatma ihtimali yok ve yazıldığı gibi çalışıyorlar. ICO’lara yatırım yapan çoğu kişi Smart Contract’ların içeriğini okuyamadığı için bu tarz dolandırıcılıkların önünün açık olduğu konusunda Jimmy Wales haklı olabilir. Çünkü başarılı olan örneklerin yanında, bir çok kişi hızlı para kazanma yöntemi olarak dolandırıcılık amaçlı hazırlanabilir.
Bununla beraber, geçtiğimiz aylarda yaşanan initial coin offering patlamasının, Ocak ayında 10$ seviyesinde olan Ethereum’un Mayıs sonunda yaklaşık 40 kat artarak 400$ seviyesine çıkmasında etkili olduğunu düşünüyorum. Yani 10 dolar’ken aldığınız 1 Ether, 390 dolar arttığında bunun bir kısmı ile daha büyük kar elde edebilmek için kolayca risk alabilir ve ICO’lara katılabilirsiniz. Ethereum fiyatlarının çok fazla artmayıp daha stabil olmaya başlaması ile ICO sayılarında düşüşler de görülebilir.
Kitlesel fonlamayı çok kolaylaştırması, takibinin kolay ve kurallarının sabit olması sebebiyle ICO’lar çok değerli ve önümüzdeki yılların en önemli Fintech olayları arasında görülebilir. Fakat bu yatırımları düzenleyen ve yöneten güvenilir (belki devlet) kuruluşların olması, hem yatırımcıların güveni açısından hem de toplanan paraların girişim içerisinde kullanımının denetlenebilmesi açısından, yatırımları daha cazip ve mantıklı hale getirebilir.
Harika bir yazı olmuş. Elinize sağlık. Şuan için teknik bilgiye sahip olmadan sadece arkadaş çevresi ve makaleler okuyarak ICO oluşturan ekiplerin merhametine güvenerek yatırım yapmak pek mantıklı gelmiyor kulağa :)