Gökbilimciler, evrenin şimdiye kadar keşfedilen en büyük yapısını buldu. Quipu adı verilen bu devasa süper yapı, İnka medeniyetinin düğümlü iplerle oluşturduğu ölçüm sisteminden esinlenerek adlandırıldı. Quipu’nun kütlesi tam 200 katrilyon Güneş kütlesine eşit olup, uzunluğu 1,3 milyar ışık yılını aşıyor. Max Planck Enstitüsü’nden Hans Bohringer ve ekibi tarafından yapılan bu keşif, evrenin büyük ölçekli yapısının kozmolojik ölçümler üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlayan bir araştırma projesinin parçası.
Evrenin en büyük yapısı ”Quipu” bulundu
Bu süper yapı, ok sayıda gökada kümesi ve süperkümesi içinde barındıran devasa kozmik yapılar olarak tanımlanıyor. Quipu ve keşfedilen diğer dört süper yapı, evrendeki gökada kümelerinin yüzde 45’ini, gökadaların yüzde 30’unu ve maddenin yüzde 25’ini içeriyor. Ancak, bu yapılar evrenin sadece yüzde 13’ünü kapsıyor, ama yine de kozmolojik dengeyi büyük ölçüde etkiliyor. Bu süper yapıların içinde galaksi yoğunluğu ile izole gökada kümeleri arasında belirgin farklar bulunuyor. Bilim insanları, süper yapı içindeki kümelerin daha büyük ve kütleli olduğu için bu farkların oluştuğunu öne sürüyor.
Quipu’nun keşfi, X-ışını gökada kümelerinin analiz edildiği CLASSIX araştırması kapsamında yapıldı. Bu gözlemler, X-ışını ışımalarından yararlanarak gökada kümelerinin daha net bir şekilde belirlenmesine olanak sağlıyor. Süper yapıların filament benzeri yapısı, İnka kültüründeki düğümlü ip sistemine benzerliği nedeniyle “Quipu” adı verilmesine ilham oldu.
Bu süper yapılar, kozmik mikrodalga arka plan ışıması (CMB) üzerinde dalgalanmalara yol açabiliyor. CMB, Büyük Patlama’dan kalan elektromanyetik bir radyasyon olarak kabul ediliyor ve evrenin en uzak köşelerinden geliyor. Quipu ve benzeri süper yapılar, CMB fotonlarının enerjisinin değişmesine neden olarak, CMB’nin doğru bir şekilde analiz edilmesini zorlaştırıyor. Ayrıca, evrenin genişleme hızını belirlemek için kullanılan Hubble sabitinin ölçümleri de bu yapılar tarafından etkileniyor. Quipu gibi yapılar, gökadaların özel hızlarını değiştirerek genişleme hızının net olarak ölçülmesini zorlaştırıyor.
Süper yapıların bir diğer önemli etkisi de büyük ölçekli kütleçekimsel merceklenme. Bu yapılar, arka plandaki gökadaların ışığını bükerek görüntülerini bozar ve şekillerini değiştirir. Bu etki, gökyüzü haritalarındaki ölçümlerde hata paylarını artırabilir. Araştırmacılar, Lambda-CDM modeli ile yapılan simülasyonlarda, evrenin büyük ölçekli yapısının Quipu gibi süper yapıları oluşturduğunu göstermiştir. Ancak, bu yapıların kalıcı olmadığı ve kozmik zaman ölçeğinde daha küçük parçalara ayrılarak çökmeye başlayacağı öngörülüyor.
