Max Planck Plazma Fiziği Enstitüsü’nün (IPP) Greifswald’daki tesisinde bulunan Wendelstein 7-X, bir yıllık bakım döneminin ardından deneysel çalışmalarına yeniden başladı. Dünyanın en büyük ve en güçlü stellaratoru olarak bilinen Wendelstein 7-X, önemli yeniliklerle donatıldı ve ilk aşamada plazma sıcaklığını adım adım artırmayı hedefliyor. Bu sayede dünyanın en güçlü yıldızlaştırıcısı unvanını koruyor.
Yenilenen teknoloji ile yüksek performans
Şubat 2023‘te 1,3 gigajoule gücünde ve 8 dakika süren rekor bir plazma üretmiş olan Wendelstein 7-X, bu başarının ardından planlı bakıma alınmış ve kapsamlı iyileştirmeler gerçekleştirilmişti. Yenilenen sistemler arasında, plazmaya 1 megawatt’tan fazla enerji verebilen bir ısıtma elemanı olan gyrotron ve yeni bir pelet enjektörü dikkat çekiyor. Önceki sistemde 1 megawatt‘lık güç elde edilirken, yeni modül bu gücü 1,5 megawatt seviyesine çıkarabiliyor. Dünyanın en güçlü gyrotronu olan bu modül, Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü (KIT) ve Münih merkezli Thales şirketi tarafından geliştirildi ve reaktöre toplam 12 elemanın dahil edilmesi planlanıyor. Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı tarafından özel olarak üretilen yeni enjektör ise plazmaya hidrojen partikülleri sağlıyor. Dünyanın en güçlü yıldızlaştırıcısı olan bu reaktör, güç ve verimliliği artırmak için sürekli yenileniyor.
Yüksek verimliliğe odaklanan yeni deneysel aşamalar
Yeni deneysel aşamalar OP2.2 ve OP2.3, üretilen plazmaların performans parametrelerini kademeli olarak artırmaya odaklanacak. Wendelstein 7-X’in hedefi, plazma sıcaklıklarını yüksek değerlere çıkararak bu sıcaklıkları birkaç dakika süreyle sürdürebilmek. IPP Direktörü Prof. Thomas Klinger, “Yavaş yavaş daha yüksek ısıtma güçlerine yaklaşıyoruz… Amaç, yüksek plazma sıcaklıklarında uzun atımlar elde etmek. Şu anda üzerinde çalıştığımız şey de bu” ifadelerini kullanarak, ekibin plazma süresi için yeni rekorlar yerine enerji verimini artırmayı amaçladığını belirtti. Bu çabalar Dünyanın en güçlü yıldızlaştırıcısı için önemli adımlar.
Gelecek deney aşamaları
OP2.2 deney aşaması Eylül-Aralık 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilecek, ardından Şubat-Mayıs 2025 tarihlerinde OP2.3 aşaması devam edecek. Bu süreçlerden sonra Wendelstein 7-X tekrar bakıma alınacak ve deneyler Ağustos-Aralık 2026‘da OP2.4 ve Şubat-Mayıs 2027‘de OP2.5 aşamaları ile devam edecek. Dünyanın en güçlü yıldızlaştırıcısı olma yolunda bu aşamalar kritik önem taşıyor.
Wendelstein 7-X, yenilikçi yaklaşımlarla plazma fiziği ve nükleer füzyon araştırmalarında daha verimli ve sürdürülebilir çözümler geliştirmeye odaklanıyor.