Yörüngedeki uydu sayısı, önümüzdeki yıllarda daha fazla mega uydunun devreye girmesiyle adeta bir patlama yapmaya hazırlanıyor. Bu durum kötü aktörlerin filoları arasında silah ya da casus uyduları gizlemeleri için yeni fırsatlar yaratacak. ABD ise, DARPA aracılığıyla şimdiden önlemlerini almanın peşinde.
Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA), uzay girişimi Slingshot Aerospace‘i mega uydu sistemlerinde kasıtlı olarak saklanan potansiyel olarak kötü niyetli uyduları tespit edebilecek yeni bir araç geliştirmekle görevlendirdi. Agatha adı verilen ve yapay zekâdan güç alan bu yeni sistem, adını “Azınlık Raporu” filmindeki kahinlerden birinden alıyor ve ulusal uzay güvenliği için büyük bir potansiyel olarak değerlendiriliyor.
DARPA, Tahmine Dayalı Raporlama ve Geliştirilmiş Takımyıldız Hedef Kılavuzu (PRECOG) adı verilen program için Slingshot’ı geçtiğimiz Mart ayında resmen seçti ve çalışma bu Ocak ayında resmen sona erdi. Devlet ihale veritabanı HigherGov’a göre şirket bu iş için yaklaşık 1 milyon dolar aldı. Slingshot araştırmacıları Agatha’yı eğitmek için 60 yıllık sentetik takımyıldızı verileri oluşturdular, böylece sistem uydu davranışındaki küçük farklılıkları tespit edebildi ve bu farklılıkları uydunun gerçek operasyonel direktiflerini çıkarmak için kullandı.
Slingshot’ın veri bilimi direktörü Dylan Kesler, yakın zamanda verdiği bir röportajda ellerinde “çok daha büyük bir şeye dönüşen çok sayıda küçük ipucu” olduğunu söylüyordu. Örneğin bu verilerden birisi, izlenen bir uydunun kütlesindeki küçük değişiklikler olabilir. Ya da uydu Dünya ile farklı bir şekilde iletişim kurduysa ya da her zaman aynı yöne yönlendirildiyse bu anomaliler hep birer ipucu olarak değerlendirilir.
DARPA aracılığıyla Slingshot işbirliğinde geliştirilen Agatha simülasyonlar üzerinde eğitilirken, Slingshot sonunda operatörlerin mevcut filolarındaki kötü niyetli olmayan aykırı uyduları belirleyerek gerçek dünya takımyıldızlarına karşı test etti. Bugün Slingshot’ın uzay alanı farkındalık platformu üzerinde çalışan program, şirketin kendi Küresel Sensör Ağı ve Seradata veritabanının yanı sıra diğer kamu ve özel kaynaklardan veri topluyor.
Diğer girişimler, düşman uydular hakkında istihbarat toplamak için buluşma teknolojisi geliştirme planlarıyla ses getirdiler. Slingshot’ın Agatha’sı, bu operatörlerin bu uyduları ilk etapta nasıl tespit edeceği gibi önemli bir soruyu çözüyor. Çin gibi ülkeler önümüzdeki on yıl içinde çok sayıda mega uydu fırlatma planlarını açıkladıkça bu soru daha da zorunlu hale geliyor. Slingshot’ın strateji ve politikadan sorumlu Başkan Yardımcısı Audrey Schaffer “Uzaydaki büyüme ve faaliyetler katlanarak arttıkça, Agatha gibi araçların yardımı olmadan bir insanın tüm bu verileri gerçekten incelemesi imkansız hale gelecektir” diyor.
ABD’nin bir yandan casus uydular için izleme ağı ve yapay zekâ destekli saptama programları kurarken bir yandan da kendi casus uydularını SpaceX aracılığıyla yörüngeye göndermesi ve ayrıca yörüngeye nükleer bomba tespit uyduları konuşlandırması tartışma yaratıyor.
The Defense Advanced Research Projects Agency veya kısa adıyla DARPA, özellikle Amerikan ordusu tarafından kullanılmak üzere, yeni teknolojiler üretmekle sorumlu ABD Savunma Bakanlığı’na bağlı bir devlet kurumudur. Soğuk savaş döneminde Rusya’nın Sputnik füzesini uzaya göndermesinin ardından 1958’de ARPA adıyla kurulmuştur. DARPA geliştirdiği onlarca silah ve savunma sanayi projesine ek olarak bugün hepimizin kullandığı internetin geliştirilmesinden de sorumludur ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley Unix ve TCP/IP’yi de içeren birçok geliştirme projesini finanse etmiştir.