Hollandalı çip üretim devi ASML’nin son açıklamaları, tüm dünyada teknoloji borsalarında deprem etkisi yarattı. Şirketin 2025 yılı için finansal hedeflerini aşağıya çekmesi, sadece kendi hisselerinin değil, global çip piyasasının da büyük bir hızla değer kaybetmesine yol açtı. Peki, çip üretiminde kritik bir rol oynayan ASML’nin bu beklenmedik hamlesinin ardında yatan gerçek nedenler neler?
Çip üreticisi ASML, finansal bir kriz yaşıyor olabilir
ASML’nin açıklamalarına göre şirket, yapay zeka sektörü dışındaki alanlarda beklenen talebi yakalayamadı. Akıllı telefonlardan bilgisayarlara kadar geniş bir yelpazede kullanılan çiplere olan talepteki düşüş, üretici firmaların yeni fabrika yatırımlarını ve mevcut tesislerini modernize etme planlarını ertelemelerine neden oldu. Bellek yongası üreticileri de ellerindeki ekipmanları daha uzun süre kullanmayı tercih ederek ASML’nin yeni sipariş beklentilerine darbe vurdu.
Ancak ASML’nin karşılaştığı zorlukların sadece talep daralmasından ibaret olmadığı da bir gerçek. Şirketin açıklamasında özellikle dikkat çeken bir diğer nokta ise Çin’e yapılan satışlardaki belirsizlik. ABD’nin öncülük ettiği ve Hollanda’nın da desteklediği ihracat kısıtlamaları, Çin’in ileri teknolojiye erişimini engellemeyi hedefliyor. Bu durum, ASML’nin en gelişmiş ürünleri olan aşırı ultraviyole (EUV) litografi makinelerinin Çin’e satışını tamamen durdururken, daha düşük teknolojili derin ultraviyole (DUV) makinelerinin satışını da olumsuz etkiliyor.
ASML, ihracat kısıtlamalarının yarattığı belirsizliğe rağmen Çin pazarında varlığını sürdürmeye çalışıyor. Ancak 2024’ün ilk üç çeyreğinde şirketin toplam satışlarının %49’unu oluşturan Çin’in, 2025’te bu oranın %20’ye kadar düşmesi bekleniyor. Bu da ASML’nin kısa vadede gelirlerinde önemli bir azalma yaşayabileceği anlamına geliyor.
Sonuç olarak ASML’nin finansal öngörülerini aşağı çekmesi, global çip piyasasında yaşanan derin bir tedirginliğin göstergesi. Talep daralması, artan rekabet ve jeopolitik gerilimler, sektörün geleceğiyle ilgili soru işaretleri yaratıyor. ASML, çip üretim teknolojilerindeki lider konumunu korumaya çalışırken, şirketi ve tüm sektörü zorlu bir dönemin beklediği de bir gerçek.