Çinli elektrikli araç üreticileri, artan rekabet, arz fazlası ve yurt dışındaki yüksek tarifeler nedeniyle ciddi bir krizle karşı karşıya. Sektör, sadece operasyonel verimliliği ve mali disiplini sağlayan firmaların ayakta kalabileceği, zorlu bir dönüşüm sürecine girmiş durumda. İç pazarda indirim savaşlarıyla zayıflayan şirketler, dış pazarda ise ABD ve AB gibi önemli bölgelerdeki yüksek tarifeler nedeniyle büyüme fırsatlarını kaybediyor. Analistler, bu koşullar altında birçok üreticinin sektörden çekilmek zorunda kalacağını öngörüyor.
Çinli elektrikli araç üreticileri sektörden çekilecek mi?
BYD, Li Auto ve Huawei destekli Aito gibi sektörde kâr elde etmeyi başarabilen birkaç firma dışında, Çinli premium üreticiler Nio, Xpeng ve Zeekr gibi markalar maliyetleri azaltmak ve rekabete uyum sağlamak için yeni stratejiler geliştiriyor. Ancak Shanghai Mingliang Auto Service CEO’su Chen Jinzhu’ya göre, sektörün geldiği bu noktada şirketler çok yakında “ya tamam ya devam” kararıyla yüzleşmek zorunda kalacak. Üretim kapasitelerinin ise talebin çok üzerinde olması, bu sıkıntıları daha da derinleştiriyor. Goldman Sachs’ın raporuna göre, 2023’te Çin’deki elektrikli araç fabrikalarının yıllık üretim kapasitesi 17 milyon birime ulaşmış olmasına rağmen, tesisler sadece yüzde 54 kapasiteyle çalıştı. 2024’te bu kapasitenin 20.2 milyon birime çıkması bekleniyor, ancak bu da talebe oranla büyük bir fazlalığı işaret ediyor.
Xpeng CEO’su He Xiaopeng, şu anda sektörde faaliyet gösteren yaklaşık 50 firmadan sadece sekizinin 2027 yılına kadar ayakta kalabileceğini öngörüyor. Xpeng, yeni modelleriyle 2025’te mali açıdan dengeye ulaşmayı hedeflerken, Leapmotor ve Zeekr aynı dönemde kâra geçmeyi planlıyor. Nio ise uygun fiyatlı Firefly markasıyla 2026’da kârlı hale gelmeyi umuyor. Ancak bu firmaların bile büyüme ve sürdürülebilirlik açısından ciddi engellerle karşı karşıya olduğu bir gerçek.
Çinli üreticilerin küresel pazarda karşılaştığı tarifeler de işleri daha karmaşık hale getiriyor. AB, Çin yapımı elektrikli araçlara yüzde 35.3’e kadar ek vergiler uygularken, ABD bu tarifeyi yüzde 100’e yükseltti. Türkiye de Çin’den ithal edilen araçlara yüzde 40 ek gümrük vergisi getirdi. Bu durum, Çinli üreticilerin ABD ve AB gibi büyük pazarların dışında büyümekte zorlanacağını ve dolayısıyla küresel pazarda rekabet gücünün zayıflayacağını gösteriyor. Tüm bu etkenler bir araya geldiğinde, Çin’deki elektrikli araç sektörü büyük bir konsolidasyona ve zayıf oyuncuların elenmesine sahne olacak gibi görünüyor.