Çin, dünya çapında tartışmaları ateşleyen cesur bir hamleyle, gerçek dünyadaki sosyal kredi sistemini sanal çevrimiçi dünyalar ve metaveriler alanına genişletmeyi düşünüyor. Çin izlenebilir kimlikler ile sosyal ve meta hayatın birleşmesi hedefleniyor.
“Dijital Kimlik Sistemi” başlıklı tartışmalı teklif, devlete ait telekomünikasyon devi China Mobile tarafından hazırlandı ve uzmanlar tarafından incelendi. Bu da dijital gizlilik savunucuları arasında endişelere yol açtı. Önerilen sistem kapsamında, sanal bir çevrimiçi platform veya metaveri kullanan her bireye benzersiz bir dijital kimlik atanacak. Bu kimlik, “tanımlanabilir işaretler, doğal özellikler, sosyal özellikler” ve kişisel ayrıntılardan oluşan bir yelpazeyi kapsayacak ve kullanıcının kapsamlı bir profilini oluşturacak.
Kişisel veri endişesi bulunuyor
Bu tür bilgiler teklif kapsamında süresiz olarak saklanacak ve kolluk kuvvetlerinin erişimine sunulacak. Böylece bu sanal alanlardaki suiistimal vakalarına hızlı yanıt verilmesi kolaylaştırılacak. Ancak Çin izlenebilir kimlikler konusunda güvenlik önlemlerini de sağlamalı.
Teklifte, sistemin pratikte nasıl işleyebileceğini gösteren ilgili bir örnek özetlendi. Örnek, Tom adlı bir kullanıcının meta veri deposunda rahatsız edici davranışlarda bulunduğunu hayal ediliyor. Dijital kimlik mevcut olduğunda, Tom’un eylemleri hızlı bir şekilde belirlenebilir ve ona karşı uygun önlemler alınabilecek. Bçylece sanal alandaki davranışlar etkili bir şekilde düzenlenebilecek.
Bu girişim, Çin’in fiziksel dünyada faaliyet gösteren kötü şöhretli sosyal kredi sistemini anımsatıyor gibi görünebilir. Ülke çapında uygulanan distopik sistem, bireylerin, işletmelerin ve devlet kurumlarının güvenilirliğini davranış ve eylemlerine göre değerlendiriyor. Bu sistemin çeşitli versiyonları şu anda Çin’de kullanılıyor olsa da, birleşik bir ulusal versiyona yönelik planlar sürüyor.
China Mobile’ın teklifi , küresel iletişim standartlarına adanmış bir Birleşmiş Milletler kurumu olan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nde (ITU) söylemi ateşledi. Aralık ayında ITU, ortaya çıkan sanal dünyalar kavramını tartışmak için bir meta veri odak grubu kurdu. Düzenleyiciler, akademisyenler, teknoloji şirketleri ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan grup, yeni fikirleri değerlendiriyor ve oyluyor.
China Mobile’ın teklifi 5 Temmuz’da Şangay’da düzenlenen ikinci metaveri odak grup toplantısında sunuldu ve Ekim ayındaki bir sonraki toplantıda oylamaya tabi tutulması bekleniyor. Ancak veri gizliliği ve kişisel özgürlüğe ilişkin endişeler giderek artıyor.
Eleştirmenler, kişisel verilerin uzun süre saklanmasıyla birlikte ayırt edici bir tanımlayıcı kavramının çevrimiçi gizlilik haklarını ihlal edebileceğini savunuyor. Bu tür önlemler, tek bir parti tarafından yönetilen bir ulusun sınırları içinde kabul edilebilir görülse de, demokratik toplumlar bunları istilacı ve müdahaleci olarak görebilir. Tahmin edilebileceği gibi, bu önerinin ciddi bir muhalefetle karşılaşması bekleniyor. Bununla birlikte, küresel emniyet teşkilatı Interpol, meta veriyi istismar edebilecek potansiyel kanunları çiğneyenlerin, dolandırıcıların ve teröristlerin önünde kalmak için sanal gerçeklik teknolojisinin erken benimsenmesini savunuyor.
