Çin’in güneybatısındaki Mianyang kentinde, dünyanın en büyük nükleer füzyon lazeri olacağı düşünülen bir tesisin inşa edildiği ortaya çıktı. ABD merkezli Planet Labs şirketinin uydu görüntülerine dayanarak yaptığı analizler, bu gizli projenin, ABD’nin en büyük atalet hapsi füzyon tesisi olan National Ignition Facility’den (NIF) yaklaşık yüzde 50 daha büyük olduğunu gösteriyor. Bu gelişme, hem temiz enerji üretimi hem de nükleer silah araştırmaları açısından büyük yankı uyandırırken, tesisin dört dış kolu ve merkezinde güçlü lazerlerle hidrojen izotoplarının birleşerek enerji üreteceği bir hedef odasının bulunduğu belirtiliyor.
Çin, dünyanın en büyük nükleer füzyon lazerini tasarlıyor
Lazer füzyonu olarak bilinen atalet hapsi füzyonu yöntemi, yüksek güçlü lazerler kullanılarak hidrojen izotoplarının aşırı ısıtılıp sıkıştırılmasıyla enerji üretmeyi amaçlıyor. Bu süreç, Güneş ve diğer yıldızların enerji üretim mekanizmasını Dünya’da taklit ederek büyük miktarda temiz enerji üretme potansiyeline sahip. Lazer bazlı sistemler dışında, tokamak ve stellarator gibi farklı füzyon reaktörü teknolojileri de araştırılmaya devam ediyor.
Ancak füzyon araştırmaları sadece enerji üretimiyle sınırlı değil. Bu tür tesisler, teorik olarak mevcut nükleer silahların tasarımını geliştirmek ve yeni nesil nükleer silah konseptlerini test etmek için de kullanılabilir. Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması (CTBT) kapsamında fiili nükleer testler yasaklanmış olsa da, bu tür tesisler aracılığıyla Çin’in nükleer kapasitesini artırması mümkün olabilir.
Çin’in bu yeni füzyon lazer tesisinin, 2020 yılında ABD hükümetinin, Mianyang’daki nükleer silah araştırma tesislerinin genişlediğini gösteren uydu görüntülerini yayınladığı bölgeyle aynı konumda bulunduğu tespit edildi. Çin’in bu alandaki en önemli başarılarından biri, “yapay güneş” olarak bilinen Experimental Advanced Superconducting Tokamak (EAST) deneyiydi. 100 milyon santigrat derecenin üzerinde bir sıcaklıkta 1.006 saniye boyunca kararlı plazma üreten EAST, füzyon enerjisi alanında önemli bir kilometre taşı olmuştu. Aynı dönemde ABD, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’nda (LLNL) dünyanın en parlak X-ışını kaynağını geliştirerek füzyon araştırmalarına yeni bir boyut kazandırmıştı. Çin’in yeni tesisinin temiz enerji üretimi mi yoksa askeri amaçlı mı olduğu konusunda resmi bir açıklama yapılmamış olsa da, bu gelişme küresel füzyon yarışının giderek kızıştığını gözler önüne seriyor.
