Kendi yönettiğini bir blog sayesinde bağımsız bir içerik üreticisi olabilirsiniz ancak bu aynı zamanda kendi sistem kurulumu ve bakımınızla da ilgilenmeniz gerektiği anlamına gelir. Bu yazımızda size bu işlemlerin nasıl yapıldığını alan adından blog yapısına kadar adım adım göstereceğiz. İşte uygulamanız gereken tüm adımlar…
Adım 1: Domain seçin
İlk adımda blogunuz için en uygun alan adını bulmanız gerekir. İyi bir alan adını oluşturan birçok faktör vardır. Domain adınız özgün, anlaşılabilir, kısa ve öz olmalıdır. İyi düşünülmüş bir isim bile tek başına okuyucuları blogunuza çekmek için yeterli olacağından, bir alan adı ararken her zaman hedef kitleyi iyi analiz etmelisiniz.
Host sağlayıcısı aracılığıyla almayı düşündüğünüz alan adını kontrol ederek kullanılabilir olup olmadığına bakabilirsiniz. Domain Sorgulama Sitesi: https://www.niobehosting.com/domain/domain-sorgulama/
Üst düzey alan adları
Alan adının haricinde, alan adınızın uzantısı da domain ismini seçerken dikkat edilmesi gereken önemli bir faktördür. Birleşik Krallık için co.uk veya Meksika için .mx gibi ülkeye özgü domain uzantılarına ek olarak, ticari web siteleri ve bloglar için .com veya bilgi konuları için .info gibi genel domainler de bulunmaktadır.
Bu üst düzey alan adları (TLD) neredeyse internet tarihi kadar eski oldukları için çoğu durumda halihazırda başkaları tarafından alınmıştırlar. Bu yüzden bu tarz genel domain uzantıları alacaksanız, biraz fazla yaratıcı olmanız gerekir.
Yeni üst düzey alan adları
Yeni üst düzey domainler (nTLD'ler) söz konusu olduğunda seçim yapabileceğimiz alan daha geniştir. Burada kendi domain isminizi .online ya da .web gibi bazı değişik veya daha özel uzantılarla kombine edebilirsiniz. İpucu:
- .blog uzantısı, bir blog oluşturmak istiyorsanız size mükemmel bir uzantı seçeneği sunar.
Bu nTLD’ler genellikle eski TLD'lere kıyasla biraz daha pahalıdır. Ancak birçok alan adı hala bakir bir şekilde alınmamış halde mevcuttur. Dolayısıyla farklı bir uzantı ile rakiplerinizden sıyrılma imkânınız daha olasıdır.
Adım 2: Web alanını kiralayın ve kaydedin
Gelelim hosting sağlayıcılarına. Eğer alan adı hala mevcutsa, öncelikle bu isme kayıt açmanız gerekmektedir. Sağlayıcınıza bağlı olarak web alanı, veritabanı ve alan adı maliyetlerini içeren birbirinden farklı tarifeler ve hosting paketleri bulabilirsiniz. Daha geniş özellikli, kapsayıcı paketlere ihtiyacınız olduğunda ise, ilgili sağlayıcıdan çeşitli araç ve yazılım çözümlerini bulabilirsiniz.
Teknik gereksinimler
Nihayetinde bir weblog yazılımdan başka bir şey değildir. Bu nedenle servera ya da web alanına yüklenmesi gereken bir weblog yazılımı ya da weblog yayın sistemi olarak adlandırılır. Blogunuzu oluşturmadan önce bazı teknik gereksinimlerin de karşılanması gerekmektedir bu yüzden. Bunlar, seçilen blog sistemine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir ancak en yaygın sistemler aşağıdaki üç ana gereksinime sahiptir:
- Yeterli web alanı
Web alanı, bir blog sistemi dosyalarının, evinizdeki bilgisayarınızda bulunan yerel sabit diskteki yere benzer şekilde depolandığı yerdir. Örneğin bir blog sistemi olan WordPress, ham sürümde yaklaşık 30 megabayt alana ihtiyaç duyar.
Buna ek olarak, temalar, eklentiler, resimler vb. için de yer ayırmanız gerekir. Eğer bir seyahat blogu oluşturmayı ve buradan içerik üretmeyi planlıyorsanız, muhtemelen tatil fotoğraflarınızı yayınlamak istersiniz.
Bu nedenle seyahat blogu yazarlarının bu iş için çok fazla alana, ideal olarak en az 1 GB'a ihtiyacı vardır diyebiliriz. Ancak tabii bu alan ne kadar büyük olursa blog için o kadar iyi olacaktır.
- PHP
PHP bir betik (scripting) dilidir ve çoğu blog için programlama temeli oluşturur. Her ne kadar bir bloggerın programlama bilmesi şart olmasa da sunucunun bu dili anlaması gerekir.
Böylece blog yorumları görüntüleme gibi farklı blog işlevleri yürütülebilir. Bununla birlikte, web alanının sadece programlama dilini desteklemesi de yeterli değildir; aynı zamanda doğru sürüm yüklenmelidir.
- MySQL
Taslaklar, gönderiler ve yorumlar, sistem içindeki süreçlerin basit ve etkili bir şekilde yürütülebilmesi için yapılandırılmış bir halde saklanmalıdır. Uygun bir veri yapısı, bir tablo olarak düşünülebilir bir veritabanıdır. Her satıra bir gönderi (ilişkili bileşenler dahil) kaydedilebilir. Satırlarda, farklı sütunlar vardır, böylece gerçek blog metni bir sütunda saklanır.
Örneğin ilgili yorum bir sonraki sütunda kaydedilir. Bu, yorumların uygun gönderide görüntülenmesini çok kolaylaştırır. Doğru yorumların doğru gönderiye atandığını görmek için sadece gönderinin ilgili satırına bakmanız yeterli olacaktır.
MySQL, bu gibi veritabanları için açık kaynak yönetim sistemidir ve birçok dinamik web sitesinin temelidir. Blogunuzu oluştururken, çeşitli tablolar, belirtilen MySQL veritabanında arka planda otomatik olarak oluşturulur. Bu sayede veriler daha sonra da bu tablolarda saklanacaktır.
Adım 3: CMS Seçimi Yapın
Bu makalede WordPress‘ten çokça bahsettik ancak bir blog oluştururken bu platformu seçmek herkes için uygun olmayabilir. Bu nedenle, siz ve blogunuz açısından doğru platformu bulmak için farklı CMS programlarını karşılaştırmak mantıklı bir yöntem olacaktır. WordPress'in yanı sıra, Joomla’da bu alanda bittabi kullanılabilir.
Typo3 ve Drupal da ayrıca tanınmış ve bilinen içerik yönetim sistemlerindendir. Bu büyük açık kaynaklı çözümler, esas olarak ücretsiz genişleme olanaklarının sayısının çokluğundan ve sistemlerin daha da geliştirilmesi için sürekli çalışan aktif toplulukların olması nedeniyle kullanıcıları kendilerine çekmektedir. Bununla birlikte, daha küçük, aerodinamik CMS'ler de daha iyi bir seçim olabilir.
Gelin birlikte en iyi bilinen üç blog içerik yönetim sistemine kısa bir genel bakış atalım. CMS karşılaştırmamızı, karar vermenize yardımcı olacak kapsamlı bir genel değerlendirme sunmak için hazırladık.
WordPress blogu oluşturma
WordPress, ilk olarak 2003 yılında piyasaya sürülen b2/Cafelog tabanlı en popüler blog sistemidir. Kullanım kolaylığı ve seçeneklerin genişliği ile öne çıkmıştır. İlk sürümünün yayınlanmasından kısa bir süre sonra, bağımsız geliştiricilerden, yeni başlayanların bile kendi bloglarını oluşturmak ve işlevleri genişletmek için kullanabilecekleri çok sayıda eklenti geliştirilmiştir.
Bu eklentiler, bugün WordPress’in popülerliğine katkıda bulunan en önemli faktörlerden biridir. Ayrıca, bir WordPress blogu ile birlikte bir forum çalıştırmak ve herhangi
bir web tasarımı bilgisine ihtiyaç duymadan kendi blogunuzun görünümünü değiştirmek ve uyarlamak gerçekten çok kolaydır. WordPress hosting satın almak için https://www.niobehosting.com/hosting/wordpress-hosting/ adresinii ziyaret edebilir uygun fiyatlara hosting sahibi olabilirsiniz.
Drupal blogu oluşturma
Drupal blogu oluşturma WordPress ile Drupal karşılaştırıldığında, Drupal'da sunulan çok sayıda bitmiş tasarım ve uzantı seçeneği yoktur, ancak bu CMS kendi blogunuzu oluşturmak için hiç de fena bir seçenek değildir. Drupal ayrıca modüler bir yapıya sahiptir ve temel özelliklerin çalıştırılması çekirdek bileşenlerinde bulunabilir. Bu modüller sayesinde herhangi bir ek işlev de oluşturulabilir.
Drupal, topluluklar oluşturmak veya blogu birkaç kişiyle birlikte yürütmek istiyorsanız sizin için en uygun alandır diyebiliriz. Entegre rol ve doğru sistemler sayesinde, kullanıcıları yalnızca birkaç tıklamayla editör olarak kaydedebilirsiniz.
Böylece kullanıcılar makaleleri kendileri yazabilirler. Ayrıca, içeriği değiştirip silebilmeleri, ancak yeni içerik ekleyememeleri gibi birçok kaydetme seçeneği de vardır. Daha fazla bilgi almak ve Drupal’ı indirmek için ilgili web sitesine bu linkten ulaşabilirsiniz: https://www.drupal.org.
Joomla! İle Blog Oluşturmak
Joomla! Mambo açık kaynak projesinden ortaya çıkmıştır. Yukarıda bahsedilen içerik yönetim sistemlerinde olduğu gibi işlevsel yapı, gerçek site içeriği ve düzen birbirinden ayrı olarak inşa edilmiştir. Blogun görünümünü şablonlarla ayarlamak ve eklentiler aracılığıyla işlevselliğini genişletmek de mümkündür.
Joomla! yeni başlayanlar için uygundur ancak WordPress’in aksine, kullanım açısından o kadar da kolay değildir. Kullanıcıların sistemi nasıl kullanılacağını anlaması için öncelikle biraz zaman geçirmeleri gerekir. İyi dokümantasyon ve harika topluluk desteği sayesinde, Joomla!, kişisel blogunuz için dikkate alınmaya değer bir CMS’dir. Daha fazla bilgi almak ve Joomla’yı indirmek için buraya tıklayabilirsiniz.
Adım 4: Bir blog CMS’i yükleyin
Bir blog sistemine karar verdiniz, bloğunuzun adı da var ve artık kendi bloğunuzu oluşturmak için kendinizi hazır hissediyorsunuz. Artık bu noktada bloğunuzu yüklemenin zamanı gelmiştir. Sisteme aşina olmak veya farklı blog sistemlerini test etmek istiyorsanız, bunu bilgisayarınızda istediğiniz zaman yerel olarak yapabilirsiniz. Asıl kurulum ise daha sonra web ana bilgisayarı tarafından sağlanan web alanında yapılabilir.
Lokal kurulum
Yerel test ortamlarını kullanarak kendi blogunuzu bilgisayarınıza istediğiniz zaman yükleyebilir ve test edebilirsiniz. Ücretsiz XAMPP aracı tam olarak bu amaç için tasarlanmıştır. Apache sunucusu, MySQL ve PHP ile, ev bilgisayarınıza bir blog yüklemek için en önemli bileşenlere sahipsiniz. Yerel bir yüklemenin avantajı, blogunuza başka kimsenin erişememesidir.
Ayrıca çeşitli işlevleri çevrimdışı olarak deneyebilir ve test edebilirsiniz. Testler ücretsiz değildir, ancak sonuçtan memnunsanız, yerel verileri ve veritabanını kendi bilgisayarınızdan hosting sağlayıcınızın sunucusuna aktarabilirsiniz. Sanal makineler hakkında biraz bilginiz varsa ve işletim sistemi Linux hakkında da temel bilgilere sahipseniz, blogunuzu oluşturmak için önceden yüklenmiş CMS ile bir sanal makineyi de kullanabilirsiniz.
Portal aracılığıyla, Bitnami sayesinde istediğiniz ‘uygulamayı’ ücretsiz olarak indirebilir ve yalnızca birkaç tıklamayla kendi blogunuzu oluşturabilirsiniz. Blog oluşturmak için Bitnami uygulamalarına genel bakış (Kaynak: bitnami.com) İpucu: Yerel blog yazmanın bir diğer alternatifi de Docker yazılımıdır. Blog oluşturma, her bir alanın farklı bir bağımlılığa sahip olduğu hazır alanlara dayanmaktadır.
Bir WordPress blogu oluşturmak istiyorsanız, yalnızca WordPress kapsayıcısına değil, aynı zamanda bir MySQL kapsayıcısına da ihtiyacınız vardır. Docker ile, istediğiniz CMS’yi yüklemeniz gerekmez, ancak dezavantajı, kendinizi tanıtmak için biraz zamana ihtiyacınız olmasıdır. Docker ile daha önce ilgilenmediyseniz, sanal bir makine veya XAMPP ile bir blog oluşturmanız daha iyi bir fikir olabilir.
Tek tıkla yükleme
Tek tıklamayla yükleme, bir blogun kurulumunu ve kurulumunu kolaylaştırmak için web ana bilgisayarlarının sunduğu bir özelliktir. Sağlayıcı, teknik ve sunucu tarafındaki tüm sorumluluğu yüklenerek, blog oluşturmayı adeta bir çocuk oyuncağı haline getirir. WordPress, bloglar için açık ara en yaygın kullanılan CMS olduğundan, birçok sağlayıcı artık müşterilerine bu şekilde çözümler sunuyor. Sağlayıcılar genellikle basit bir tek tık sayesinde yükleme işlemi ile kurulabilen ek CMS’ler sağlıyorlar.
Manuel yükleme
Web teknolojileri konusunda halihazırda biraz deneyime sahipseniz ve teknik ayrıntılara girmeyi sorun etmiyorsanız, blogu istediğiniz zaman kendi web alanınıza yükleyebilirsiniz. Bu durumda, bir veritabanı oluşturmanız gerekir. Bu, hosting sağlayıcısının yapılandırma menüsünde bulunan birkaç tıklamayla yapılabilir.
Veritabanı oluşturulduğunda, veritabanı adı, veritabanı kullanıcı adı, veritabanı parolası ve veritabanı ana bilgisayarı (genellikle localhost, ancak bilgisayardan bilgisayara değişir) kesinlikle not edilmelidir. Bu noktada veritabanı arka planda otomatik olarak oluşturulur. Son olarak, seçtiğiniz blog sistemini geliştiricinizin sitesinden indirin ve FTP kullanarak verileri web alanına yükleyin.
Kaydedilen veritabanı bilgileri şimdi blog sisteminin yapılandırma dosyasına (veya WordPress durumunda wp-config.php dosyasına) girilmelidir. Böylece kurulum için veritabanına bir bağlantı kurulabilir ve blog yapısı için tablolar oluşturulabilir. Alternatif olarak, blogun bulunması gereken URL'yi de ziyaret edebilirsiniz. Burada kaydedilen veriler bulunabilir ve kurulum işlemi başlayabilir. Sadece birkaç dakika sonra blog oluşturulmuş olur ve bu haliyle kullanıma hazırdır.
Adım 5: Blogun yapısını oluşturun
Artık kendi blogunuzu oluşturmayı başardınız ve artık blogunuzu içeriklerle doldurmaya hazırsınız. Başlamadan önce, bir blogun temel yapısına da aşina olmalısınız. Buna göre bir blogun temel bileşenler şunlardır:
Kontrol paneli
Blog oluşturup oturum açtıktan sonra göreceğiniz ilk şey kontrol panelidir. Kontrol paneli, blogunuzun komut merkezidir. Burada yeni blog gönderileri oluşturabilir, içeriklerinizi editleyebilir veya silebilir, blogun tasarımını değiştirebilir ve hatta yeni eklentiler yükleyebilirsiniz. Bu aktiviteler, blogun sahip olduğu özelliklerin sayısını genişletir. Ek eklentiler, doğrudan kontrol paneli ana sayfasında blogunuzla ilgili önemli verileri ve analizleri görüntülemenizi sağlar. Bu sayede neler olduğunu asla unutmazsınız!
Kullanıcılar
Blogu oluşturduğunuzda, ilk blog kullanıcısını da aynı anda oluşturmuş olursunuz. Bu kullanıcı, blogun tüm haklarına sahip olan yöneticidir. Ancak, blogu tek başınıza çalıştırmak istemiyorsanız, istediğiniz zaman bloga ek kullanıcılar ekleyebilir veya bloga kaydolma olanağı verebilirsiniz. Basit kullanıcı yönetimi sayesinde, bu kullanıcıya farklı roller ve haklar atayabilirsiniz. Blog sisteminde rol ve işlev yönetimi yoksa, bu özellik bir eklenti ile elde edilebilir.
Eklentiler
Eklentiler, oluşturulduktan sonra blogunuza birçok yararlı özellik ekleyebilen yazılım uzantılarıdır. Çoğu eklenti harici geliştiriciler, yani üçüncü parti kişiler tarafından sunulur ve birkaç tıklamayla kolayca yüklenip eklenebilir. Şu anda WordPress için 45.000’den fazla eklenti vardır. Güvenlik eklentilerinden forum eklentilerine ve antispam eklentilerine kadar, eklemek istediğiniz hemen hemen her özellik için ilgili bir eklenti vardır.
Temalar/şablonlar
Temalar veya şablonlar blogunuzun görünümünü oluşturur. Her blog sistemi, varsayılan ayarlardan seçebileceğiniz birkaç tema içerir. Blogunuzu oluştururken, doğrudan ayarlardan bir şablon seçebilirsiniz. Daha geniş bir seçimi tercih ederseniz, diğer tasarım sitelerinden ücretsiz (ve ayrıca Premium, yani ücretli temaları) indirebilir ve eklentilerde yaptığınız gibi yalnızca birkaç tıklamayla blogunuza ekleyebilirsiniz. Sanatsal alanda yeteneğiniz varsa ve biraz programlama yapabiliyorsanız kendi temalarınızı oluşturabilir ve blogunuza daha fazla kişisel dokunuşlar yapabilirsiniz.
Yorumlar:
Okuyucularınızın sizinle iletişime geçmesi için yorum sistemini kullanabilirsiniz. Varsayılan olarak, okuyucular giriş yapmadan içeriklere yorum, düşünce ve öneri bırakabilirler. Bunlar daha sonra makalenin altında görünürler. Aynı zamanda geri izleme veya pingback olarak da adlandırılır. Bunlar, blogunuzdan başka bir blogda bahsedilip bahsedilmediğini bildiren otomatik bildirimlerdir.
Akış
Çoğu blog sisteminde, okuyucuların güncel tutulduğundan emin olmak için bir web yayını veya haber akışı vardır. Okuyucular bu akışa abone olabilir, böylece blogda yeni bir gönderi yazılıp yayınlanmışsa otomatik olarak bir bildirim alırlar.
Permalinks (Kalıcı Bağlantılar)
Blogu oluşturduktan hemen sonra ve ilk gönderiyi yayınlamadan önce, kalıcı bağlantıları uyarlamalı ve kontrol etmelisiniz. Kalıcı bağlantılar, her blog gönderisinin altında dosyalanan URL'nin yapısını tanımlar. Bir gönderi yazdığınızda otomatik olarak oluşturulurlar, böylece onlarla kendiniz uğraşmak zorunda kalmazsınız. Gönderinin URL’sine tarihini veya konusunu eklemek istiyorsanız, kalıcı bağlantı ayarını kullanarak bunu ayarlayabilirsiniz.
Ayarlar
Blog, oluşturma aşamasını tamamladıktan sonra kullanıma hazır olsa da, size sürekli olarak kişiselleştirme imkanı sunar. Gösterge tablosunda 'Ayarlar'ı seçmeniz yeterlidir, bu da blogun dilini, saat dilimini ve görünürlüğünü tanımlamanızı sağlar. Örneğin; sitenizin Google'da bulunmasını istemiyorsanız, blogu 'özel' olarak ayarlayarak WordPress aracılığıyla bu durumu değiştirebilirsiniz.
Adım 6: Blogu kurun
Artık bu aşamadan sonra her şey blogu kişiselleştirmekle ilgili. Daha önce de belirtildiği gibi WordPress, Joomla! ve Drupal açık kaynaklı sistemlerdir. Bu, ücretsiz CMS kurulumunun yanı sıra aynı zamanda çok sayıda ücretsiz temaya, eklentiye ve diğer uzantılara da erişebileceğiniz anlamına gelir. Tasarım, bireyselleşmenin doğal bir parçasıdır ve farklı temalarla belirlenebilir. HTML ve CSS bilgisi sayesinde blogunuzu daha da kişiselleştirebilirsiniz. Bir sonraki adım, teknik çerçeveyi ayarlamak ve temel kurulumu genişletmektir. Temel uzantılar arasında çeşitli güvenlik eklentileri, yedekleme çözümleri ve çevrimiçi pazarlama araçları da bulunur.
Adım 7: Yapı ve planlama ile blogunuza son halini verin
Blogunuz yayına hazır! Artık sayfanızı içerikle doldurmaya başlayabilirsiniz. Bununla birlikte, kabaca bir yapıya karar vermek ve bir plan geliştirmek en iyisi olacaktır. Odak noktanız kategoriler, sayfalar ve etiketler gibi temel yapılar olmalıdır. Başlangıçta, muhtemelen hakkında yazmaya can attığınız birçok konu olacaktır ancak önce tematik odağınızı tanımlamanız ve bu alanda ilerlemeniz daha iyidir. İdeal bir süreçte; bir niş bulmanız ve belirli bir alanda uzman olmanız, sadık bir okuyucu kitlesi oluşturmanız ve uzmanlığınızı başkalarına aktarmanız beklenir. Bu yapı ve planla ilerlemek en profesyonel seçenek olacaktır.
