Uluslararası bir astronomi ekibi, 270 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan 1ES 1927+654 adlı galaksinin merkezindeki devasa kara delikten benzersiz veriler elde etti. Bu gözlemler, daha önce kayıtlara geçmemiş özelliklerin tespit edilmesine olanak tanıdı. Bu kara delik, ışığın üçte birine yakın hızla hareket eden plazma jetlerine sahip olmasıyla dikkat çekiyor. Ayrıca, Bir kara delik sayesinde benzersiz verilere ulaşıldı. Bu kara delik, Güneş’in 1,4 milyon katı kütleye sahip ve 2018’deki X-ışını patlamaları ile dikkatleri üzerine çekmişti.
Bir kara delik hakkında benzersiz verilere ulaşıldı
Son zamanlarda, kara deliğin aktivitesinde değişiklikler gözlemlendi. Özellikle 2023’ün Nisan ayında, düşük enerjili X-ışını seviyelerinde büyük bir artış kaydedildi. NASA’nın Neil Gehrels Swift Gözlemevi ve NICER teleskopu tarafından toplanan veriler, bu artışı ortaya çıkardı. Radyo gözlemleri yapılarak, kara delikten çıkan güçlü plazma jetlerinin çok yüksek çözünürlükle görüntüleri elde edildi. Bu jetler, yaklaşık yarım ışık yılı uzunluğunda.
Özellikle dikkat çeken bir başka bulgu, XMM-Newton teleskobunun tespit ettiği X-ışını dalgalanmalarıydı. Bu dalgalanmaların, kara deliğin olay ufkuna yakın bir yörünge cisminden kaynaklanabileceği düşünülüyor. Bir yörünge turunu temsil eden her dalgalanma, ışık hızının yarısına kadar hareket eden bir nesneden gelmiş olabilir. Fakat dalgalanmaların süresinin sabitlenmesi, bilim insanlarını şaşırttı. Bu durumun, kara deliğin güçlü yerçekimsel çekimi nedeniyle yoldaş bir nesneden maddeleri kopartmaya başlamış olabileceği ve bunun kütle kaybı yoluyla enerji dengelemesi sağladığı öne sürülüyor.
Ekip, bu olgunun, kara deliğin etrafındaki alanın karmaşık dinamiklerini anlamada önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor. Bu gözlemler, gelecekte ESA ve NASA’nın ortak projesi olan LISA misyonu aracılığıyla doğrulanabilir. Özellikle düşük kütleli beyaz cüceler, kara deliklerin yakınında hala kararlı bir şekilde varlık gösterebilirken, bu keşif, kara deliklerin çevresindeki süreçleri daha ayrıntılı inceleme fırsatı yaratıyor.
