CMA tarafından Çarşamba günü yayımlanan 611 sayfalık nihai raporda, Apple ve Google’ın mobil tarayıcı pazarındaki politikalarının tüketicilerin yeni özelliklerden mahrum kalmasına ve işletmelerin müşterilere ulaşmasını zorlaştırmasına neden olduğu ifade edildi.
Raporun büyük bir bölümü, Apple’ın iOS ekosistemindeki kısıtlamalarına odaklanıyor. Apple’ın tüm iOS tarayıcılarını kendi WebKit motorunu kullanmaya zorlaması, rakip tarayıcıların Safari’ye karşı rekabetçi özellikler sunmasını engelliyor. Ayrıca, Safari’nin bazı platform özelliklerine erken veya özel erişim sağlaması rekabeti kısıtlayan faktörler arasında gösteriliyor. Apple’ın bu politikalarının, iOS’ta aşamalı web uygulamalarının (PWA) gelişimini yavaşlattığı da belirtiliyor.
Google açısından ise CMA, Apple ile Google arasındaki arama reklam geliri paylaşımı anlaşmalarına dikkat çekiyor. Rapora göre, Google, iOS’ta Safari ve Chrome üzerinden elde edilen arama reklam gelirlerinden Apple’a önemli bir pay ödüyor. Bu durumun, Apple ve Google’ın rekabetçi baskı oluşturmasını engellediği ve finansal olarak rekabet etmek için yeterli teşvikleri ortadan kaldırdığı belirtiliyor.
Henüz bir yaptırım gündemde değil
CMA’nın Apple ve Google’ın mobil pazardaki hakimiyetine yönelik uzun süredir devam eden endişelerine rağmen, şu aşamada herhangi bir doğrudan yaptırım kararı alınmadı.
Raporda, rekabet ihlallerini gidermek için kullanılabilecek geleneksel piyasa müdahale mekanizmalarının etkisiz kalabileceği belirtiliyor. Bunun yerine, ocak ayında yürürlüğe giren yeni Birleşik Krallık rekabet yasaları çerçevesinde Apple ve Google’ın “Stratejik Pazar Statüsü” (SMS) kapsamında değerlendirilmesi bekleniyor. Eğer bu statü onaylanırsa, iki teknoloji devine özel düzenleyici müdahaleler uygulanabilecek.
Raporda, Apple’ın Aralık ayında yaptığı güncellemeyle iOS kullanıcılarının varsayılan tarayıcılarını değiştirme sürecini kolaylaştırmasının olumlu bir gelişme olduğu ifade ediliyor. Aynı şekilde, Google’ın Android kullanıcılarına Chrome’u varsayılan tarayıcı olarak seçmeleri için sunduğu teşviklerin de rekabeti iyileştirdiği belirtiliyor. Ancak raporda, her iki şirketin de kullanıcıları kendi tarayıcılarından uzaklaştırmamak için bilinçli olarak engeller koyduğu vurgulanıyor.
Gelecekte kullanıcıları neler bekliyor?
CMA, Apple ve Google’ın mobil tarayıcı pazarındaki hakimiyetini kırmak için bazı önerilerde bulunuyor. Bunlar arasında:
- Apple’ın iOS’ta alternatif tarayıcı motorlarına izin vermesi,
- Rakip tarayıcıların iOS platformuna eşit erişim sağlamasının zorunlu hale getirilmesi,
- Google’ın Safari ve Chrome üzerinden elde ettiği arama reklam geliri paylaşımının yasaklanması,
- Google’ın varsayılan tarayıcı seçim ekranlarını nasıl sunduğunun daha sıkı düzenlenmesi yer alıyor.
CMA, şu an için bu önerileri doğrudan hayata geçirmese de, Apple ve Google’ın SMS statüsü kazanması halinde bu düzenlemelerin uygulanabileceği belirtiliyor. Söz konusu soruşturmanın bu yıl içinde tamamlanması bekleniyor.
CMA’nın bağımsız soruşturma grubu başkanı Margot Daly, “Bu raporda sunduğumuz analiz ve olası müdahale önerileri, CMA’nın yeni dijital piyasa düzenlemeleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. Apple ve Google’ın mobil ekosistemlerine yönelik açılan Stratejik Pazar Statüsü soruşturmalarının hızla başlatılmasını memnuniyetle karşılıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Apple ise yaptığı açıklamada, “Apple, inovasyonun gelişebileceği dinamik ve rekabetçi pazarlara inanıyor. Tüm faaliyet gösterdiğimiz segmentlerde ve bölgelerde rekabetle karşı karşıyayız ve her zaman kullanıcılarımızın güvenini ön planda tutuyoruz. Ancak, bu raporla ilgili bazı endişelerimiz var. Önerilen çözümlerin gizlilik, güvenlik ve genel kullanıcı deneyimini zayıflatacağını düşünüyoruz. CMA ile yapıcı bir şekilde çalışmaya devam edeceğiz.” dedi.
Google ise rapora ilişkin henüz resmi bir açıklama yapmadı. Ancak, şirketin Avrupa ve Birleşik Krallık’taki düzenleyici baskılar karşısında tarayıcı ve arama motoru rekabeti konusunda bazı değişiklikler yapabileceği düşünülüyor.
