ABD, yapay zeka, exascale ve kuantum hesaplama teknolojileri ile askeri endişeler nedeniyle Çin merkezli 70’ten fazla firma dahil olmak üzere toplam 80 kurumu ihracat kara listesine ekledi. Bu adım, Çin’in gelişmiş çipler, yüksek performanslı hesaplama sistemleri ve kuantum teknolojileri geliştirme çabalarını engellemeyi hedefliyor.
Çin merkezli teknoloji şirketleri hedefte
ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS) tarafından yayımlanan listeye yalnızca Çin’den değil, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Afrika, İran ve Tayvan’dan da şirketler eklendi. Kara listeye alınan firmalarla iş yapmak isteyen ABD merkezli şirketlerin özel lisans alması gerekiyor, ancak bu taleplerin çoğu reddediliyor.
ABD’nin bu yaptırımları, 2019 yılında Donald Trump yönetiminin Huawei’yi kara listeye almasıyla başlamış ve yıllar içinde genişletilmişti. Son yaptırımlarla bulut bilişim, yapay zeka ve süper bilgisayar projelerinde faaliyet gösteren birçok önemli firma hedef alındı.
Öne çıkan şirketler ve suçlamalar
Yeni kara listeye alınan şirketler arasında şunlar bulunuyor:
- Inspur Group: Daha önce de yaptırımlara tabi olan bu şirketin altı iştiraki kara listeye eklendi. Çin ordusunun süper bilgisayar projelerine destek verdiği iddia ediliyor.
- Nettrix Information Industry, Suma Technology, Suma-USI Electronics: ABD menşeli ürünleri Çin ordusuna temin etmekle suçlanıyor.
- Beijing Academy of Artificial Intelligence (Pekin Yapay Zeka Akademisi): Kâr amacı gütmeyen bir araştırma merkezi olmasına rağmen yaptırımlara dahil edildi.
- Huawei ve HiSilicon: Daha önce kara listeye alınan bu şirketlerle bağlantılı olduğu tespit edilen iki firma da listeye eklendi.
Toplamda 27 Çinli kuruluşun Çin’in askeri modernizasyonunu desteklemek için ABD teknolojisini kullandığıbelirtilirken, 7 şirketin Çin Komünist Partisi’nin kuantum teknolojisi kabiliyetlerini geliştirdiği öne sürüldü.
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, yaptırımlarla ilgili yaptığı açıklamada, “Amerikan teknolojisinin düşmanlarımız tarafından kendi ordularını güçlendirmek ve Amerikalıların hayatlarını tehdit etmek için kullanılmasına izin vermeyeceğiz.” ifadelerini kullandı.
Çin’den sert tepki
Çin Dışişleri Bakanlığı ise ABD’nin kararına sert tepki göstererek, bu yaptırımların Çin’in teknolojik gelişimini durduramayacağını vurguladı. ABD’yi “ulusal güvenlik bahanesiyle haksız kısıtlamalar getirmekten” vazgeçmeyeçağırdı.
Bu son yaptırımlarla birlikte ABD ve Çin arasındaki teknoloji savaşı daha da kızışırken, Çin’in bu duruma nasıl yanıt vereceği merak konusu olmaya devam ediyor.
