ABD’nin eyaletler arası ve uluslararası radyo, televizyon, telefon, uydu ve kablo iletişimini denetleyen Federal İletişim Komisyonu (FCC), yayınladığı bir duyuruyla uzay çöpü için ilk cezayı kestiklerini açıkladı. Dish Network firmasına kesilen 150.000 dolarlık cezanın sebebi ise eski bir uyduyu kullanımda olan diğer uydulardan yeterince uzağa taşımamış olmaları. Şirket ise EchoStar-7 uydusuyla ilgili sorumluluğunu kabul etti ve FCC ile bir “uyum planı” üzerinde anlaştıklarını duyurdu.
Uzay çöpleri, Dünya’nın yörüngesinde bulunan ancak artık kullanılmayan ve çarpışma riski taşıyan teknoloji parçalarından oluşuyor. Resmi olarak uzay çöpü olarak adlandırılan bu çöpler arasında eski uydular ve uzay aracı parçaları gibi nesneler yer alıyor. FCC yaptığı açıklamada Dish Network uydusunun mevcut irtifasında Dünya yörüngesinde bulunan diğer uydular için potansiyel bir risk oluşturduğunu söyledi. Dish Network firmasının 2002 yılında fırlatılan EchoStar-7 uydusu, Dünya yüzeyinden yaklaşık 36,000 km sabit yörüngede bulunuyordu.
Dish Network firması, 2012 yılında FCC ile imzaladığı protokol çerçevesinde görev süresi sonunda uyduyu mevcut yörüngesinden 300 km öteye taşıyacaktı. Ancak uydunun görev sonu deorbit manevraları Mayıs 2022’de gerçekleştirilirken uyduyu öngörülen uzaklığa taşıyacak yakıtın kalmadığı ve sadece 122km ileri taşınabileceği keşfedildi. FCC ile yapılan müzakereler neticesinde bugün duyurulan cezai işlem uygulandı.
Binlerce uydu ve uzay aracı parçası büyük risk teşkil ediyor
FCC uygulama bürosu şefi Loyaan Egal, “Uydu operasyonları daha yaygın hale geldikçe ve uzay ekonomisi hızlandıkça, operatörlerin taahhütlerine uyduklarından emin olmalıyız” diyor ve ekliyor: “Bugün duyurduğumuz ceza aslında, FCC’nin hayati önem taşıyan uzay enkazı kurallarını uygulamak için güçlü bir yaptırım yetkisine ve kabiliyetine sahip olduğunu açıkça ortaya koyan çığır açan bir anlaşmadır.” 150.000 dolarlık ceza, Dish’in 2022 yılında 16,7 milyar dolar olan toplam gelirinin çok küçük bir kısmını temsil ediyor. Ancak uzmanlara göre bu ceza diğer uydu operatörleri üzerinde de etkili olabilir.
İlk uydunun fırlatıldığı 1957 yılından bu yana uzaya 10.000’den fazla uydu fırlatıldığı ve bunların yarısından fazlasının artık kullanım dışı olduğu tahmin ediliyor. NASA’ya göre ise dünya yörüngesinde 10 cm’den uzun 25,000’den fazla uzay çöpü parçası bulunmakta. FCC tarafından verilen ceza, benzer yaptırımların önünü açabilir.
