Siyasi anlaşmayla AB, yapay zekaya ilişkin yasaları çıkaran ilk büyük dünya gücü olma yolunda ilerliyor. AB ülkeleri ile Avrupa Parlamentosu üyeleri arasında Cuma günkü anlaşma, önceki gün neredeyse 24 saat süren tartışmadan sonra başlayan yaklaşık 15 saatlik müzakerelerin ardından geldi.
İki taraf önümüzdeki günlerde nihai mevzuatın şeklini değiştirebilecek ayrıntıları açıklamaya hazırlanıyor.
Avrupa Komisyonu Üyesi Thierry Breton bir basın toplantısında, “Avrupa, küresel standart belirleyici rolünün önemini anlayarak kendisini öncü olarak konumlandırdı. Evet, inanıyorum ki bu tarihi bir gün.” dedi.
Anlaşma, ChatGPT ve genel amaçlı yapay zeka sistemleri (GPAI) gibi temel modellerin piyasaya sürülmeden önce şeffaflık yükümlülüklerine uymasını gerektiriyor. Bunlar arasında teknik dokümantasyonun hazırlanması, AB telif hakkı kanununa uyum sağlanması ve eğitim için kullanılan içerikle ilgili ayrıntılı özetlerin dağıtılması yer alıyor.
Sistemik risk taşıyan yüksek etkili temel modellerinin, model değerlendirmeleri yapması, sistemik riskleri değerlendirmesi ve azaltması, çekişmeli testler yapması, ciddi olaylarla ilgili olarak Avrupa Komisyonu’na rapor vermesi, siber güvenliği sağlaması ve enerji verimliliğine ilişkin rapor vermesi gerekecek.
Sistemik risk taşıyan GPAI’ler, yeni düzenlemeye uyum sağlamak için uygulama kurallarına güvenebilir.
Hükümetler kamusal alanlarda gerçek zamanlı biyometrik gözetimi yalnızca belirli suçların mağduru olması; terör saldırıları gibi gerçek, mevcut veya öngörülebilir tehditlerin önlenmesi ve en ciddi suçlardan şüphelenilen kişilerin aranması durumunda kullanabilir.
Anlaşma; siyasi, dini, felsefi inançlar, cinsel yönelim ve ırk hakkında çıkarımlarda bulunmak amacıyla bilişsel davranışsal manipülasyonu, yüz görüntülerinin internetten veya CCTV görüntülerinden hedefsiz şekilde çıkarılmasını, sosyal puanlama ve biyometrik sınıflandırma sistemlerini yasaklıyor.
Tüketiciler şikayette bulunma ve anlamlı açıklamalar alma hakkına sahip olacak; ihlallere ilişkin para cezaları ise 7,5 milyon avro veya cironun %1,5’i ile 35 milyon avro veya küresel cironun %7’si arasında değişecek.
DigitalEurope iş grubu, kuralları, diğer yeni mevzuatın yanı sıra şirketler için de başka bir yük olarak eleştirdi.
Kıdemli politika danışmanı Ella Jakubowska, “AB’de ilk kez blok genelinde halka açık canlı yüz tanımayı yasallaştırmak için adımlar atan bir yasadan heyecan duymak zor.” dedi.
“Parlamento hasarı sınırlamak için çok çabalamış olsa da, biyometrik gözetim ve profil çıkarmayla ilgili genel paket en iyi ihtimalle ılımlı.“
Mevzuatın, her iki tarafın da resmi olarak onaylamasının ardından önümüzdeki yılın başında yürürlüğe girmesi bekleniyor ve bundan iki yıl sonra da uygulanması gerekiyor.
Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, insan benzeri konuşmalar yapabilen, soruları yanıtlayabilen ve bilgisayar kodu yazabilen teknolojinin avantajlarını, korkuluk yerleştirme ihtiyacına karşı dengelemeye çalışıyor.
Avrupa’nın iddialı yapay zeka kuralları, Microsoft‘un yatırımcısı olduğu OpenAI gibi şirketlerin teknolojilerinin yeni kullanım alanlarını keşfetmeye devam etmesiyle ortaya çıkıyor ve hem övgü hem de endişeleri tetikliyor.
Google’ın sahibi Alphabet, Perşembe günü OpenAI’e rakip olacak yeni bir AI modeli olan Gemini’yi piyasaya sürdü.
AB hukuku, diğer hükümetler için bir plan haline gelebilir ve ABD’nin yumuşak yaklaşımına ve Çin’in geçici kurallarına bir alternatif olabilir.
