Çin elektronik üretiminde dünyaya liderlik ediyor. ABD ve AB ülkeleri yaptırımlarla kısıtlama uygulamaya çalışsa da Çin’i durduramıyor.
Çok uzun zaman önce, Steve Jobs bir televizyon röportajına konuk oldu. iPhone’un neden ABD’de üretilemeyeceği sorulduğunda, bunun imkansız bir görev olacağını açıkladı. Jobs: “Gelişmiş elektronik üretiminin eve geri getirilmesi pek mümkün olmayacak” dedi. Tıpkı o zamanlar olduğu gibi, Çin’den üretimi taşımanın neden o kadar kolay olmadığı şimdi daha da netleşiyor.
On veya daha fazla yıl sonra, Çin halen farklı ülke bayraklarının bile üretildiği yer. Endüstriyel gelişme açısından kimsenin beklemediği ölçüde ilerledi.
Bu gelişim düzeyine nasıl ulaşıldı?
Yetkililer, birbirine bağlı tedarik zincirleriyle bir endüstri stratejisi oluşturdu. Gerekli tüm bileşenlerin üretimi bölgede organize edildi, böylece maliyetler mümkün olduğunca düşük hale geldi. Bu sürecin aslında Çin’in dünyaya açılmaya başladığı 1980 yılında başladığını belirtmekte fayda var.
Shenzhen bu konuda harika bir örbek. 70’li yılların sonunda, sadece 30.000 nüfuslu bir balıkçı köyüydü. 30 yıl sonra, 10 milyondan fazla sayıya ulaştı. Buradaki mesele şu ki, 30-40 yıllık strateji geliştirme ve doğru kararlar alma, bu ülkenin bugün geldiği duruma yol açtı.
Zaman geçtikçe Çin endüstrisi ilerlemeye başladı. Bu ilerlemedeki konu da sadece cep telefonları değil. Önemli olan telekomünikasyon altyapısı. Nokia, Siemens ve Ericsson gibi Avrupalı şirketler bunu bir sorun olarak görmedi. Başlangıçta, Çinli rakip ağ altyapısı üretimi alanında rekabeti temsil etmiyordu. Ancak zirveye yükselmeleri uzun sürmedi. Görünüşe göre Huawei küresel pazarı kazandı, ancak çoğu şirket bundan hoşlanmadı.
Benzer bir olay gelişimi, daha sonra Huawei’nin teslimat sayılarında neredeyse birinci sırada yer aldığı cep telefonlarında yaşandı. 2018’de Trump, 1974 Ticaret Yasası’nın 301. Maddesini yürürlüğe koydu. Bu yasa, ticaret savaşının başlangıcı olan çok miktarda Çin malına gümrük vergisi getirdi. Buradaki amaçlardan biri yabancı firmaları ülkeyi terk etmeye zorlamak oldu. Ancak işler planlandığı gibi gitmedi.
Trump sonunda, ulusal bir tehdit olarak ilan edilen casusluk iddialarıyla Huawei’ye yaptırımlar uyguladı. Huawei, Google hizmetlerine erişimini kaybetti ve fiilen oyundan atıldı. Pek çok analist, Huawei’nin aslında Çin ve Amerikan tarafı arasındaki müzakerelerde sadece teminat olduğuna inanıyor.
Hareketli üretim, hayal edilemeyecek maliyetlere neden olabilir
İşleri bir perspektife oturtmak için Çin, ABD’den ceket ve diğer tekstil ürünleri yapmak için pamuk ithal ediyor. Yani ABD hammadde ihraç ediyor ve nihai ürünü ithal ediyor. Bu, temelde ABD ekonomik stratejisinin en büyük yenilgilerinden biri diyebiliriz.
Üretimin Çin’den taşınması konusunda hala çok fazla belirsizlik var. Hindistan, Endonezya ve diğer pek çok ülke de ilerleme kaydediyor. Hassas bir siyasi hamle yapmamanın temel nedeni hep aynı. Eko-sistem ve tedarik zincirleri Asya bölgesinde yer almaktadır. Onu Batı’ya taşımaya yönelik herhangi bir girişim doğrudan başarısız olabilir. Başka bir senaryoda, daha yüksek üretim maliyetleri ile sonuçlanabilir ve bu da dünyayı yeni yüzleşmelere sürükleyebilir. Çin ve komşu ülkeler gelişmiş elektronik pazarına liderlik etmeye devam ederken, Batı’nın işleri daha da kötüleştirmesi akıllıca değil. Sonuç hala oldukça tahmin edilemez olduğu için, gelişen olaylar hakkında sizi bilgilendirmek için mutlaka takip edeceğiz.
