ChatGPT gibi yazı üreten veya DALL-E 2 gibi görsel yapan üretken yapay zekanın yaratıcı işlerinde telif hakkının kimde olduğuna dair yeni bir karar açıklandı. 2018’den beri yapay zekanın yaratıcı işleri konusunda inceleme yapan ABD Telif Hakkı Bürosu, telif hakkının insanlara ait olduğunun kabul edilmesi için bir şart öneriyor.
Yapay zekanın yaratıcılığı etik tartışmalara yol açtı
Telif hakkı kanunları, ticari etkinliklerle doğrudan bağlantılı olduğu için her ülkede oldukça benzer kuralları barındırıyor. Global anlaşmalarla ortaya çıkan telif hakkı kanunlarında yapay zeka hakkında bir kalıcı düzenleme henüz yapılmadı. Son birkaç yılda yapay zekanın sanat üretecek kadar yaratıcı hale gelmesi, sanat dünyasında büyük tartışma yarattı. Özellikle 3D animasyon konusunda yapay zekanın çok yakında insanların yerini alacağı tahmin ediliyor. Peki yapay zeka ile üretilen yaratıcı işlerin telif hakkı kime ait?
Dijital sanatta yapay zeka kullanımı yaygınlaşıyor
Fikir ve yaratıcılık sizdense telif hakkı sahibi sayılabilirsiniz
Mart ayının ortasında yayınlanan resmi açıklamada, yapay zeka ile üretilen işlerde, mekanik bir çoğaltma olup olmadığının inceleneceği ve eserde insanın zihinsel tasarımının baskın olup olmadığının dikkate alınacağı duyuruldu. ABD Telif Hakkı Bürosu, bu konuda genel bir düzenleme yapmadıklarını belirtiyor ve telif hakkı sahipliğini eser bazında tek tek incelemek gerektiğini savunuyor.
Örneğin Şubat 2023’te insan tarafından yazılmış bir hikayeye göre, yapay zekanın ürettiği görsellerle bir çizgi roman yayınlandı. Yapılan incelemede hikayeyi yazan kişinin, yazı için telif hakkı sahibi olduğu ama görsellerde telif hakkı bulunmadığına kararı verildi.
Yapay zekanın işlerini sahiplenemiyorsunuz
Hangi durumda telif hakkının insana ait olduğu konusunda bir başka örnek şiir yazma komutunu vermekle açıklanıyor. Yapay zekaya “telif hakkı kanunu hakkında Shakespeare stili şiir yaz” komutunu verdiğinizde, ortaya çıkan şiir tümüyle yapay zekanın üretimi olduğundan bunun telif hakkı size ait olmuyor.
Yapay zekanın tüm işi yapması durumunda telif hakkınız olmasa da mantık olarak yapay zekayı sadece araç olarak kullandığınızda telif hakkınız kaybolmuyor. Örneğin bir görseli üretirken Adobe Photoshop gibi bir araç kullanmanız durumunda, ortaya çıkan işin telif hakkının Adobe’a değil, size ait olması gibi, yapay zekayı ‘araç’ olarak kullandığınızda telif hakkı sahibi sayılabilirsiniz.
