Üretim sahalarını dijitalleştirirken robotik teknolojileri kullanan Tüpraş, rafineri sahalarındaki riskli çalışma ortamlarında emniyeti artırmak için yapay zekâ destekli otonom robot uygulamalarının testine başladı.
Tüpraş, 2020’de kurduğu Tüpraş, Robotik Ekibi ile ileri teknolojilere yönelik proje geliştirme çalışmalarını tüm rafinerilerden ilgili teknik ekiplerin de katkısı ile sürdürüyor. Şirket son olarak Boston Dynamics’in robotu Spot’u sahada denedi.
Tüpraş daha önce petrol depolama tanklarının periyodik kontrol çalışmalarında, metrelerce yükseklikteki ölçümlemelerde ve rafineri sahalarındaki riskli iş alanlarında robotik teknolojilerle pilot denemelerini gerçekleştirmişti.
Tüpraş, üretim sahalarında robot kullanımıyla bir yandan emniyeti artırırken diğer yandan riskli süreçlerde tekrarlayan işleri kolaylaştırarak, teknik ekiplerin yetkinliklerini farklı alanlarda kullanmalarına olanak tanıyor.
Norveçli unicorn Cognite’ın rafineriye özel sensörlerle donattığı robotun, düzenli kontrol işlemlerini gerçekleştirme denemeleri ilk olarak İzmit Rafinerisi’nde, ardından Kırıkkale Rafinerisi’nde tamamlandı. Saha deneme çalışmalarından elde edilen veriler ve bilgiler ışığında detaylı teknik değerlendirmeyi takiben; çeşitli sahalarda kullanım ihtiyaçları da göz önüne alınarak fizibilite çalışma çalışmaları gerçekleştirilecek.
Dönüşüm yolculuğunda dijitalleşme alanında yapay zeka ve robotik teknolojilere odaklanan Tüpraş, yapay zekâ uygulamalarıyla emniyetli iş süreçlerine katkı sağlayan, enerji kullanımını ve maliyetleri asgariye çekerken karbon emisyonunu azaltmada da yapay zeka algoritmalarından faydalanacak.
Tüpraş’ın işe almaya hazırlandığı Spot’un temel özellikleri şu şekilde sıralanıyor:
Otonom çalışma: Spot’un üç boyutlu modellerle desteklenen gelişmiş yönetim platformu sayesinde aksiyonlar kolayca tanımlanabiliyor. Gerekli talimatları alan robot herhangi bir ilave yönlendirmeye ihtiyaç duymadan kendi başına çalışarak görevini tamamlayabiliyor. Kablosuz bağlantı ile desteklenen robot 360 derece kamerayla canlı görüntü aktarımı gibi operatöre destek olabilecek her türlü veriyi anlık olarak sunabiliyor. Rutin olmayan veya acil durum gibi operasyonları yönetebilmek adına uzaktan manuel kontrol imkânı da sağlanabiliyor.
Analog veri elde etme: Spot, sahada bulunan farklı tipte analog sayaç, seviye göstergesi, valf açıklığı göstergesi gibi çeşitli emniyet araçlarınn kontrollerini otonom olarak yapabiliyor. Ekipmanların fotoğraflarından elde edilen görüntüler işlenerek sayısal veriler elde ediliyor ve zaman serisi oluşturacak şekilde kaydedilip takip edilebiliyor.
Sızıntı tespiti: Yapay zekâ ile desteklenen kameralar sayesinde zeminde oluşabilecek herhangi bir sıvı kolaylıkla saptanırken, robotun üzerindeki sensörlerle de ortamdaki gazlar tespit edilebiliyor.
Termal görüntüleme: Robot, üzerinde bulunan termal kamera sayesinde görüntülenen yerlerin sıcaklık değerlerini bildiriyor. Alınan sıcaklık verileri işlenerek entegre veri yönetim sistemi sayesinde geriye dönük karşılaştırmalarla daha akıllı uyarılar elde edilebiliyor.
Üç boyutlu modelleme: Robot, ortam tarama kameralarıyla bulunduğu ortamın üç boyutlu modellerini oluşturabiliyor. Görüntü işleme yöntemleriyle nesneler tanımlanabiliyor ve daha önceden elde edilen verilerle de karşılaştırılarak ortamda bulunmaması gereken yabancı maddeler için uyarı oluşturabiliyor. Bu yöntemle, acil durumlarda kullanılacak tahliye güzergâhlarının daima açık tutulması da sağlanıyor. Ayrıca, robot belirlenen rotalar üzerinde bulunan engelleri çevre algılama sensörleriyle tespit ederek engeli aşması için gereken aksiyonu hiçbir müdahaleye ihtiyaç duymadan, gelişmiş karar destek mekanizmalarıyla belirleyebiliyor.
