Henüz bir uzay çöpünün uçağa çarptığını görmedik, ancak böyle bir şey olursa sonuçlarının felaket olacağı neredeyse kesin. Yeni bir araştırmaya göre ise uçaklara yönelik tehlike giderek artıyor. Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nden araştırmacılar, gökyüzündeki uçakların dağılımını modellemek için dünya çapındaki uçuş verilerini incelediler ve ardından bunu kontrolsüz roket gövdesi yeniden giriş kayıtlarıyla karşılaştırdılar.
Uzay çöpleri uçak kazaları için etken olabilir
Artan riskin bir diğer nedeni de SpaceX’in Starlink uydusu gibi uyduların kitlesel olarak konuşlandırılması ve bu uyduların sonunda hava sahamıza yeniden girmesi. Araştırmacılar, daha fazla uydu ve roket yörüngeye gönderildikçe ve daha fazla uçak gökyüzüne çıktıkça, bir çarpma olasılığının arttığını buldu. Düşen uzay çöplerini bir dereceye kadar takip edecek teknolojiye sahip olsak da bu hala büyük bir endişe kaynağı.
Araştırmacılar yayımlanan makalelerinde: “Büyük havalimanlarının etrafındaki en yüksek yoğunluklu bölgelerin, kontrolsüz bir yeniden girişten etkilenme olasılığı yılda yüzde 0,8’dir. Bu oran, ABD’nin kuzeydoğusunda, Kuzey Avrupa’da veya Asya-Pasifik bölgesindeki büyük şehirlerin çevresinde bulunan daha büyük ancak yine de yoğun hava sahası bölgelerinde yüzde 26’ya çıkıyor.” diyor.
The Aerospace Corporation’a göre 2021 yılında uzaydan düşen bir nesneyle ölümcül bir uçak çarpışması yaşanma olasılığı 100.000’de 1’e yakındı. Dahası, yanan bir roketin veya uydunun en küçük parçası bile bir uçağı düşürebilir ve bu da yolcu güvenliğini garanti altına almayı zorlaştırır. Tahminler, bir gram kadar küçük bir şeyin uçağın ön camına veya motoruna temas etmesi halinde hasara yol açabileceğini öne sürüyor.
Müdahale olasılığı arttıkça hava sahasının bazı kısımlarının kapatılma olasılığı da artıyor; bu da gökyüzünün diğer kısımlarının daha da sıkışık hale gelmesine veya uçakların gecikmesine veya tamamen iptal edilmesine yol açıyor. Araştırmacılar, “Bu durum ulusal otoriteleri bir ikileme sokuyor: Hava sahasını kapatmak mı, kapatmamak mı? Her iki durumda da güvenlik ve ekonomik sonuçlar ortaya çıkıyor.” diye yazıyor.
Kontrolsüz nesneler için yeniden giriş yolları çizmek genellikle zordur. Bu da önlem olarak hava sahasının geniş alanlarının kapatılması gerektiği anlamına gelir. Bunun gerçekleştiğini daha önce gördük, tıpkı 2022’de Long March 5B roket gövdesinde olduğu gibi.
