Nükleer yakıt atıkları için dünyanın ilk son gömülme yeri hazırlanıyor. Fince’de “boşluk” anlamına gelen Onkalo, nükleer yakıt atıklarının yüzyıllar boyunca depolanması planlanan tesise verilen isim oldu.
Finlandiya yakında nükleer yakıt atıklarını jeolojik bir mezara gömmeyi deneyen dünyadaki ilk ülke olacak. Burada önümüzdeki 100.000 yıl boyunca saklanması planlanıyor. Plan, kullanılmış nükleer yakıtı su geçirmez bidonlara koyup Finlandiya’nın güneybatı bölgesindeki ormanda yer seviyesinden yaklaşık 1312 fit (400 metre) aşağıya bırakmak.
Finlandiya nükleer yakıt atıkları derinlere bırakacak
Ülke bu tatbikatı 2025’te veya ertesi yıl yapmayı planlıyor. Yer altı bertaraf tesisinin inşası halihazırda devam ediyor ve herhangi bir açığı ayıklamak ve maksimum güvenliği sağlamak için sürekli olarak analiz ediliyor. Olkiluoto adasında bulunan üç nükleer reaktöre yakın olup, ülkenin başkenti Helsinki’ye yaklaşık 150 mil (240 kilometre) uzaklıktadır.
Her aktif nükleer reaktör, üç geniş kategoriye ayrılabilen radyoaktif atık üretir. İlk kategori, kağıt, paçavra, alet ve giysi gibi kısa bir süre radyoaktif kalan düşük seviyeli atıklardır. Bir sonraki kategori, reçineler, kimyasallar ve reaktör bileşenleri gibi biraz daha uzun süre radyoaktif kalabilen orta seviyeli atıklardır. Üçüncü kategori ve en radyoaktif olanı ise yüksek seviyeli atıklardır. Bu, yakıtın yeniden işlenmesinden sonra elde edilen nükleer santralden çıkan kullanılmış yakıttır.
Yakıtta bulunan radyoaktif maddelerin küçük bir kısmı son derece uzun bir ömre sahiptir ve bu da doğadan izole edilmelerini gerektirir. Onkalo’dan sorumlu şirket, bu nedenle son atık bertaraf bidonlarının, kullanılmış yakıtın radyoaktivitesinin çevreye zarar vermeyecek bir seviyeye düşmesi için yeterince uzun süre son biriktirme yerinde sıkı ve geçirimsiz kalacak şekilde tasarlandığını söylüyor. Onkalo’da depolanacak ürün, nükleer yakıt atığı olacak ve içerdiği radyoaktivite seviyesi, yüzyıllar boyunca insanlar ve tüm canlılar için tehlikeli olabilecek düzeyde olacak.
