NASA’nın Psyche uzay aracında yer alan Derin Uzay Optik İletişim teknolojisi rekor kırmaya devam ediyor. Asteroit inceleme görevineki uzay aracı veri göndermek için optik iletişime güvenmese de, yeni teknoloji bu görevi yerine getirebileceğini kanıtladı. Psyche’nin radyo frekans vericisiyle arayüz oluşturduktan sonra, lazer iletişim demosu 140 milyon mil (226 milyon kilometre) uzaklıktan, yani Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin 1,5 katı uzaklıktan mühendislik verilerinin bir kopyasını gönderdi.
Bu başarı, uzay araçlarının gelecekte optik iletişimi nasıl kullanabileceğine dair bir fikir vererek, insanlığın bir sonraki dev adımını desteklemek üzere karmaşık bilimsel bilgilerin yanı sıra yüksek çözünürlüklü görüntü ve videoların daha yüksek veri hızında iletişimini mümkün kılıyor. Aynı teknoloji, NASA ve uzay ajanslarının son derece hırslı bir sonraki dev adımı yai Mars’a insan göndermek için önemli bir kilometre taşını temsil ediyor.
NASA’nın Güney Kaliforniya’daki Jet İtki Laboratuvarı’nda projenin operasyon sorumlusu olan Meera Srinivasan, “8 Nisan’daki bir geçiş sırasında yaklaşık 10 dakikalık çoğaltılmış uzay aracı verisini indirmeyi başardık” dedi ve ekledi: “O zamana kadar sadece Psyche’den downlink test ve teşhis verileri gönderiyorduk. Bu, optik iletişimin bir uzay aracının radyo frekansı iletişim sistemiyle nasıl arayüz oluşturabileceğini göstererek proje için önemli bir kilometre taşını temsil ediyor.”
Bu demodaki lazer iletişim teknolojisi, günümüzde derin uzay görevleri tarafından kullanılan son teknoloji radyo frekans sistemlerinden 10 ila 100 kat daha hızlı bir şekilde derin uzaydan veri iletmek üzere tasarlanmıştır. Uzay aracı 13 Ekim 2023’te fırlatıldıktan sonra, asteroid Psyche’yi ziyaret etmek üzere Mars ve Jüpiter arasındaki ana asteroid kuşağına yolculuk ederken sağlıklı ve istikrarlı kalmaya devam ediyor.
Optik iletişim sayesinde beklentileri aşmak
NASA’nın optik iletişim gösterisi, uçuş lazer alıcı-vericisinin yakın kızılötesi aşağı bağlantı lazerinden saniyede 267 megabit (Mbps) maksimum hızda test verisi iletebileceğini gösterdi. Bu pek çok operatörle kıyaslandığında geniş bant internet indirme hızlarıyla karşılaştırılabilir bir veri aktarım hızı.
Bu hıza 11 Aralık 2023’te, deney 15 saniyelik ultra yüksek çözünürlüklü bir videoyu 19 milyon mil (31 milyon kilometre ya da Dünya-Ay mesafesinin yaklaşık 80 katı) uzaklıktan Dünya’ya ışınladığında ulaşıldı. Arizona Eyalet Üniversitesi’nin Psyche’den esinlenen sanat eserlerinin dijital versiyonları da dahil olmak üzere diğer test verileriyle birlikte video, Psyche geçen yıl fırlatılmadan önce uçuş lazer alıcı-vericisine yüklenmişti.
Artık uzay aracı söz konusu mesafenin de yedi kattan fazla uzağında olduğu için, beklendiği gibi veri gönderme ve alma hızı azaldı. 8 Nisan’daki test sırasında uzay aracı test verilerini maksimum 25 Mbps hızında iletti ki bu da hem ülkemizdeki yoğun saatlerdeki geniş bant veri aktarım hızlarını hem de projenin bu mesafede en az 1 Mbps’nin mümkün olduğunu kanıtlama hedefini çok aşıyor.
Proje ekibi ayrıca alıcı-vericiye Psyche tarafından üretilen verileri optik olarak iletmesi için komut verdi. Psyche radyo frekansı kanalı üzerinden NASA’nın Derin Uzay Ağı’na (DSN) veri aktarırken, optik iletişim sistemi aynı anda aynı verilerin bir kısmını Kaliforniya, San Diego’daki Caltech’in Palomar Gözlemevi’ndeki Hale Teleskobu’na iletti. JPL’de proje uçuş operasyonları lideri olan Ken Andrews, “DSN ve Palomar’dan verileri aldıktan sonra, JPL’de optik olarak downlink verileri doğruladık” diyor ve ekliyor: “Kısa bir zaman diliminde küçük miktarda veri indirildi, ancak bunu şu anda yapıyor olmamız tüm beklentilerimizi aştı.”
