Amazon, Avrupa Birliği’nin en yüksek mahkemesinin aldığı bir kararın ardından, platformunda yayınlanan reklamlar hakkında kamuya açık bir çevrimiçi arşivde bilgi vermek zorunda kalacak.
Reklam şeffaflığı gerekliliği, AB nezdinde Amazon’un pazaryeri için Ağustos 2023’ün sonlarından bu yana uygulanan bir çevrimiçi yönetişim ve algoritmik hesap verebilirlik kural kitabı olan Dijital Hizmetler Yasası’nda (DSA) yer alıyor. DSA kapsamında belirlenen diğer teknoloji devleri reklam şeffaflığı hükmüne uyum sağlamıştı. Amazon ise DSA çerçevesinde büyük pazaryeri olarak tanımlanmasına karşı çıkan yasal bir itirazda bulunmuş ve geçen sonbaharda AB Genel Kurulu tarafından reklam kütüphanesi unsurunun geçici olarak askıya alınmasına karar verilmişti. Şimdi ise AB Adalet Divanı (CJEU), AB Genel Mahkemesi’nin Amazon’a kısmi askıya alma kararı verdiği Eylül kararını bozdu.
AB Adalet Divanı, Eylül ayındaki geçici askıya alma kararı sırasında Amazon’un büyük platformlar için DSA kurallarına uyumunu denetleyen Avrupa Komisyonu’nun argümanları dinlenmeden karar alındığını dolayısıyla “tarafların dinlenmesi gerektiği ilkesinin ihlal edildiğine” karar verdi ve böylece Eylül ayında Amazon lehine olan karar iptal edilmiş oldu. Yüksek mahkeme kararında Amazon’un geçici tedbir başvurusunu da reddetti.
AB Adalet Divanı, Amazon’un neden bir reklam kütüphanesi yayınlamak zorunda olmaması gerektiğine ilişkin argümanlarının ciddi endişeleri ifade ettiğini kabul etmekle birlikte; AB kanun koyucularının çıkarları ve yasayı geçirme amaçları karşısında bu endişelerin dengelenmesi gerektiğini düşünüyor. Amazon’un yasaya uyumluluk çerçevesinde reklam kütüphanesini potansiyel olarak birkaç yıl geciktirmesi, yasanın ana hedefini kökünden baltalamak anlamına geliyor.
Karar Komisyon için bir kazanım, Amazon için ise bir darbe niteliğinde olup, geçen yıl elde ettiği kısmi durdurma kararını tersine çevirmiş durumda. Bu aynı zamanda platform şeffaflığı açısından da bir kazanım zira Amazon’u gösterdiği ve para kazandığı reklamlar konusunda daha açık olmaya zorlayacak.
Geçtiğimiz yıl şirket, tavsiye sistemleri için geçerli olan ve kullanıcılara web faaliyetlerinin izlenmesi ve profilinin çıkarılmasına dayanmayan alternatif ürün tavsiyeleri sunma zorunluluğu gibi diğer DSA tedbirlerini askıya alması için alt mahkemeyi ikna edememişti.
Amazon’un DSA kapsamında “çok büyük çevrimiçi platform” (diğer adıyla VLOP) olarak tanımlamasına karşı yasal mücadelesi ise devam ediyor. Ancak yasal mücadele süreci devam ederken tüm AB kural kitabına uyması zorunlu. Bloğun programına uymazsa, uyumsuzluk nedeniyle soruşturma geçirebilir ve AB’nin kuralların ihlal edildiğini onaylaması halinde küresel yıllık cironun %6’sına kadar (örneğin 2023 yılı için 574,8 milyar dolar ciro üzerinden 34,4 milyar dolara kadar) para cezaları riskiyle karşı karşıya kalabilir.
