Oyun geliştirme pahalı ve zaman alan bir iştir. Şu anda Ubisoft’un gişe rekorları kıran Assassin’s Creed serisinin bir sonraki oyunu üzerinde dünya çapında 18 stüdyoda 2.000 kişi çalışıyor ve bu proje 2 ila 3 yıl sürecek. Bu insanlardan herhangi birinin geçen yıl, kendi kendini yetiştirmiş bir programcının iki yatak odalı bir dairede pijamalarıyla otururken yaptığı bir dizi oyundan yaklaşık 280.000 sterlin (yaklaşık 11 milyon TL) para kazandığını öğrendiğinde neler hissedebileceğini bir düşünün. Üstelik bir de her oyun sadece 30 dakikada geliştirildiyse…
TJ Gardner, PlayStation Store’dan tanesi 75 TL’ye indirilebilen (hatta indirimli olarak 45 TL) “Stroke” video oyunlarının yaratıcısı. Her biri farklı bir hayvanı (kediler, köpekler ve hamsterların yanı sıra yılanlar ve balıklar gibi daha az sevimli yaratıklar) içeriyor ve hepsi aynı planı takip ediyor. Gardner, “Dürüst olacağım, ilk oyunu geliştirmek muhtemelen yedi ya da sekiz saat sürdü,” diyor. “Ama sonrakiler – örneğin Stroke the Beaver – yaklaşık yarım saat sürdü.”
Oyuna başladığınızda, düz mavi bir arka plan üzerinde hayvanın bir görüntüsü beliriyor. Ekranın sol üst köşesinde “Okşayış 0” yazısı yer alıyor. Seçtiğiniz hayvanı nazikçe okşamak için X tuşuna basarsınız. Hayvan kısa bir süre yanıp söner. Köşedeki sayı 1 artar. 25 okşama işleminden sonra bronz bir kupa ile ödüllendirilirsiniz. İki bin okşama sayısına ulaşana kadar devam ederseniz platin ödül alırsınız. Oyun bu kadar. Animasyon yok; ses efekti yok. Sadece Wikipedia’dan Creative Commons lisansı altında bir hayvan resmi ve arka planda durmadan dönen bazı lo-fi akustik ritimler mevcut. Koşmak yok, zıplamak yok, silah yok, kötü adamlar yok, özel hareketler, güçlendirmeler ya da bulmacalar yok.
Bu tip oyunlar aslında birer video oyunu bile sayılabilir mi?
Okşama merkezli bu oyunları geliştiren TJ Gardner bu tip oyunların bir video oyun sayılıp sayılmayacağı konusunda oldukça net konuşuyor. Gardner, “Bu ‘oyun’u nasıl tanımladığınıza bağlı” diyor ve ekliyor: “Etkileşim var – kabul ediyorum, bu etkileşim çok sınırlı, ama var ve bir amaç var… Zor olmadığını, karmaşık olmadığını memnuniyetle kabul edeceğim, ama yine de bu bir video oyunu.”
Gardner’ın verdiği rakamlara bakılırsa, belki de bunun bir önemi yoktur. Eylül 2022’de piyasaya sürüldüğünden bu yana Stroke oyunları 120.000’den fazla kez indirildi ve 275.000 sterlinden (yaklaşık 11 milyon TL) fazla satış geliri elde etti. Sony, oyunu PlayStation Store’da barındırdığı için %30 pay alıyor ve Gardner’a vergi öncesi 190.000 sterlinden (yaklaşık 7,5 milyon TL) fazla kâr bırakıyor.
Kimse bu oyunları bağımlılık yaratan oynanışı, sürükleyici hikayesi veya müthiş görselleri için satın almıyor. Peki ama öyleyse bu oyunların cazibesi ne?
Her şey kolay yoldan kupa, kolay yoldan statü elde etmek için
Her şey 2000’li yılların ortalarında, konsol üreticilerinin oyunlardaki ekstra hedefleri tamamlayan oyuncuları sanal ödüllerle ödüllendirmeye başlamasıyla başladı. Bunlara Xbox’ta Achievements, PlayStation’da ise Trophies adı verildi. Zevkten ziyade ödüller için oynayan bir oyuncu topluluğu tarafından kurulan yeni bir alt kültür ortaya çıktı. Bunlar kupa avcıları olarak biliniyor. Özellikle genç nesil oyuncularda “kaç kupanız olduğu” bir statü göstergesine dönüşmüş durumda. Bazıları zafer peşinde koşmak için her yola başvuruyor, en basit oyunları bile hırsla oynamak gibi.
PlayStation Store, bu oyunculara yönelik düzinelerce oyunla doldu: birkaç dolar karşılığında kolay kupalar sunan, düşük maliyetli, gülünecek kadar basit oyunlar. Bakması gereken bir eşi ve yürümeye başlayan bir çocuğu olan Gardner, kısa süre önce çoğunlukla YouTube videolarından ve çevrimiçi eğitimlerden kendi kendine kod yazmayı öğrenmiş ve bu alanda bir fırsat görmüş.
Gardner, o dönemde herkesin PlayStation Store’da bir oyun satmak için başvurabileceğini ve nasıl çalışacağını özetleyen bir tasarım belgesi edinmiş. “Sony’nin arka ucuna bir göz attım ve kalite güvencesinden geçmenin aslında oldukça kolay olduğunu gördüm” diyor. 2022’de ilk oyunu Stroke the Dog, hiçbir sorun yaşamadan Store’a girdi. “Sonra birkaç tane daha denedim, tabii ki biraz farklı hayvanlarla.”
Sony bu gidişe bir son verecek mi?
Stroke the Hamster bu kategoride Gardner için 11.000’den fazla indirmeyle en çok satan oyun oldu. Kediler okşamak için en popüler ikinci hayvan olurken, onu – belki de şaşırtıcı bir şekilde – kaplumbağalar takip ediyor. Peki Gardner’ın büyük eseri Stroke the Beaver’ın arkasındaki ilham kaynağı neydi?
Herkes bu oyunları komik bulmadı. İnternet forumları ganimet avcısı oyunları, bu oyunları yapanları ve PlayStation Store’a girmelerine izin verdiği için Sony’yi kınayan mesajlarla dolu. Gardner eleştirilere cevap vermeye çalışsa da tepkiler devam ediyor ve görünüşe göre Sony bu tepkileri kısmen dinliyor. Kasım 2022’de platform sahibinin, geliştiricilere gönderdiği e-postalarda kupa avcısı oyunları listeden çıkarmak ve yaratıcılarının yayıncı hesaplarını sonlandırmakla tehdit ederek shovelware’e karşı bir baskı başlattığı bildirildi.
Yine de bu tür oyunlarla dolu olan PlayStation Store’da bu politikanın uygulandığına dair bir kanıt görmek zor. Geçtiğimiz Aralık ayında Gardner, 10 yaratık içeren Stroke the Animals’ı yayınladığında Sony buna aldırmamış gibi görünüyordu
