Finans sektörünün en kapsayıcı meslek örgütü Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) her yıl düzenlediği Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi ve Dünya Yatırımcı Haftasının yedincisi, 2 Ekim’de TC Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik, Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Borsa İstanbul A.Ş. Genel Müdürü Korkmaz Ergun ve Türkiye Sermaye Piyasası Birliği Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Öztop’un konuşmalarıyla başladı. 7. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi ve Dünya Yatırımcı Haftası’nın bu yıl teması “‘Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılında Güçlü Sermaye Piyasaları, Güçlü Türkiye” ve etkinlikler 2-6 Ekim 2023 tarihleri arasında çevrim içi panellerle devam edecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mesajı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kongre’nin açılışına gönderdiği yazılı mesajında şunları söyledi:
“Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin kıymetli yöneticileri, Sermaye Piyasası Kurulumuzun değerli mensupları, saygıdeğer katılımcılar, sizleri en kalbi duygularımla, saygıyla, muhabbetle selamlıyorum. Bu yıl 7’ncisi düzenlenen Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’ne nazik davetiniz için şükranlarımı sunuyorum. “Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılında Güçlü Sermaye Piyasaları; Güçlü Türkiye” ana temasıyla tertiplenen Kongre’nin ülkemiz, milletimiz, ekonomimiz ve tüm yatırımcılarımız için hayırlı olmasını diliyorum. Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında daha güçlü, daha güvenli ve daha müreffeh bir Türkiye hedefiyle çıktığımız yolda durmadan, dinlenmeden yürüyoruz. Türkiye Yüzyılı’nın yol haritası mahiyetinde olan Orta Vadeli Programı, Eylül ayı başında kamuoyumuz ve iş dünyamızla paylaştık. Büyüme ve ticaretten fiyat istikrarına, finansal istikrardan beşerî sermaye ve istihdama, yeşil ve dijital dönüşümden afet yönetimine, kamu maliyesinden iş ve yatırım ortamına kadar tüm temel başlıklarda gerçekçi, uygulanabilir ve Türkiye’nin potansiyeliyle uyumlu hedefler belirledik. Milletimizin de desteğiyle bu hedefleri gerçekleştireceğimize inanıyoruz. 6 Şubat depremlerinin yol açtığı tahribatı ortadan kaldırırken, sağlıklı ve kaliteli bir ekonomik büyümeyle istihdamı artırmayı, enflasyonu yeniden tek haneye düşürerek, gelir dağılımını iyileştirmeyi amaçlıyoruz. Bu anlayışla bürokratik ve hukuki öngörülebilirliği daha da güçlendirerek, doğrudan yabancı yatırımları ülkemize çekmeyi planlıyoruz. Yine bu dönemde uzun süredir üzerinde çalıştığımız İstanbul Finans Merkezi projemizin de meyvelerini toplamaya başlayacağız. İstanbul Finans Merkezi’yle ülkemizi finans alanında da bir merkez haline getirmeyi istiyoruz. Son 21 yılda toplam 255 milyar dolar uluslararası yatırım çekmiş bir ülke olarak, önümüzdeki dönemde sermaye piyasalarımızın daha da derinleştirilmesine ve tabana yayılmasına özel önem ve öncelik vereceğiz. Otomatik Katılım Sistemine ek olarak ikincil bir emeklilik sisteminden halk arzların artırılmasına, Türk Lirası cinsi ürünlerin cazibesinin ve çeşitliliğinin artırılmasına kadar geniş bir yelpazede adımlar planladık. Seçkin isimlerin katılımıyla düzenlenen Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’nin bizlere bu gayretlerimizde yol gösterici olacağına inanıyorum. Türkiye’ye güvenen, ülkemize yatırım yapan, Türk ekonomisinin aydınlık geleceğine itimat eden tüm yatırımcılara kapımızın da gönlümüzün de açık olduğunu tekrar ifade etmek istiyorum. Bu düşüncelerle Kongre’nin başarılı geçmesini diliyor, icrasında görev alanlara teşekkür ediyorum. Bütün katılımcılara sevgilerimi, saygılarımı sunuyorum.”
Finansal piyasalarımızın konumunu sağlamlaştıran önemli bir fırsat
T.C. Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik, 7. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi ve Dünya Yatırımcı Haftası’nın açılış konuşmasında “Kongre, ülkemizin gelişmesinde önemli bir rol üstlenen sermaye piyasalarımızın derinliğini artırmak ve finansal piyasalarımızın konumunu sağlamlaştırmak açısından önemli bir fırsattır” dedi. Türk Sermaye piyasalarını uluslararası normlarla uyumlu hukuki çerçevesi, sağlam kurumsal altyapısı, nitelikli işgücü ve yaygın gelişmiş teknoloji kullanımı ile gelişmeye en açık sektörlerden biri olarak tanımlayan Çelik, “Türkiye gibi gelişmekte olan ve tasarruf açığı olan ülkelerde sermaye piyasalarının gelişimi çok ayrı bir önem arz etmektedir. Bu çerçevede sermaye piyasalarının siz değerli paydaşlarına önemli görevler düşüyor” diye konuştu.
Katılım Finans Kanunu çalışmaları devam ediyor
Sermaye piyasaları ile reel sektör arasında sağlıklı ve güçlü bir ilişki olması ekonomik büyümenin sürdürülebilir kılınmasında kilit bir rol oynadığına dikkat çeken Çelik, sözlerine şöyle devam etti: “Bu çerçevede sermaye piyasalarının ve finans sektörünün sağlam temeller üzerinde istikrarlı ve sağlıklı bir biçimde büyümesi büyük önem arz etmekte. Sermaye piyasalarının gelişimini sağlamak üzere sigortacılık, faktoring, leasing gibi sermaye piyasalarına dâhil tüm alanları geliştirmek gerekiyor. Sermaye piyasalarımızın derinleşmesine yönelik olarak 2012 yılında yasalaşan Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nu ile 2013’te Borsa İstanbul çatısında birleştirilen, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, İstanbul Altın Borsası ve Vadeli İşlemler Opsiyon Borsası adımları birer dönüm noktasıdır. Ayrıca, Katılım Finansın gelişimine yönelik olarak, Sukuk gibi faizsiz yatırım araçlarının yanı sıra yakın zamanda Katılım Finans Strateji Belgesi yayımlandı. Katılım finans sektörünü tüm kurumsal yapıları ve araçları ile ülkemiz ihtiyaçlarını tamamen karşılayabilecek hale getirmek için Katılım Finans Kanunu çalışmaları tamamlanacaktır.”
ESG alanında önemli fırsatlar söz konusu
Küresel finansal piyasalara entegre olmak için önemli olan Yeşil Finans alanında BDDK “Sürdürülebilir Bankacılık Strateji Planını”, SPK da “Sürdürülebilirlik Uyum Çerçevesi”nin yayımladığını söyleyen Çelik, Bakanlık olarak Yeşil Tahvil ve Yeşil Sukuk Rehberleriyle, Sürdürülebilir Finansman Çerçeve Dokümanını yayımladıklarını ve bu yıl 2,5 milyar dolarlık bir ihraç gerçekleştirdiklerini belirtti.
“Eylül ayında 3 bankamız (Vakıfbank 750 milyon dolar, Yapı Kredi 500 milyon dolar, TSKB 300 milyon dolar) uluslararası ESG piyasasından toplamda 1 milyar 550 milyon dolarlık ihraç gerçekleştirdi” bilgisini veren Osman Çelik, “Bu ihraçları 400 milyon dolarlık ihraç ile bir reel sektör firması (Arçelik) takip etti. Tüm dünyada sadece bu yılbaşından itibaren gerçekleştirilen ESG ihraçlarının yüzde 51’i şirketler, yüzde 28’i devletler, yüzde 21’i ise finansal kuruluşlar tarafından ihraç edilirken toplam hacim 444 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu ihraçların yüzde 58’i yeşil, yüzde 27’si sürdürülebilir ve yüzde 15’i sosyal tahvil olarak gerçekleşmiştir. Dolayısıyla ESG alanında önemli fırsatlar söz konusu” diye konuştu.
Güçlü büyüme sürüyor
Sermaye piyasasının son yıllarda önemli bir gelişim kaydederek hem arz hem de talep tarafında güçlü büyümesini sürdürdüğünü kaydeden Çelik, pay senedinden borçlanma araçlarına kadar sermaye piyasasındaki toplam bakiyeli yatırımcı sayısının 11 milyona yaklaştığını söyledi. Uzun yıllar 1 milyon bandında yatay seyreden pay piyasası yatırımcı sayısının, halka arzlardaki artış, borsanın getirisi, yatırım tercihlerinin değişmesi gibi etkenlerle 7,7 milyona ulaştığını vurgulayan Çelik, Borsa İstanbul BİST 100 endeksinde geçen ay tarihi seviyelerin görüldüğünü de hatırlattı.
“Borsa İstanbul’un piyasa değeri 2003’te 96,1 milyar TL’den, 2023 Temmuz’da 8,3 trilyon TL’ye ulaşmış durumda. Dolar cinsinden, 2003’te piyasa değeri 69 milyar dolar olan borsamız 4,5 kat (yüzde 347) artarak 2023 Temmuz’da 308,3 milyar dolara yükselmiştir” diye konuşan Çelik, şunları söyledi: “Borsanın dolar bazında piyasa değerinin milli gelire oranı ise 2003’teki yüzde 22’den, 2023 Temmuz’da yüzde 30,2’ye yükselmiştir. Gelişmiş ülkelerin piyasa kapitalizasyonunun milli gelire oranı yüzde 100’lerde iken ülkemizde yüzde 30,2 olması bir taraftan piyasamızın yeterince derinleşmediğine diğer yandan da önemli bir potansiyel ve fırsat taşıdığına işaret ediyor. Bu yıl 1,1 trilyon dolarlık bir ekonomik büyüklüğe erişmesi ve Orta Vadeli Program dönemi sonunda Dünya Bankası sınıflandırmasına göre yüksek gelirli gelişmiş ülkeler kategorisine yükselmesi öngörülen Türkiye’nin, sermaye piyasalarının gelişmesi konusunda önemli bir fırsat bulunmaktadır. Sermaye piyasalarımızın gelişimi yatırımlar için gerekli kaynak havuzunu büyütürken maliyetleri de düşürmekte. Bu nedenle sermaye piyasalarımızı daha ileri noktalara taşımak en önemli önceliklerdendir.”
Girişim Sermayesi Pazarı oluşturuldu
Şirketlerin alternatif finansman imkânlarına erişimleri için halka arzların büyük önem arz ettiğini belirten Çelik, bu alanda da çok olumlu gelişmelerin olduğunu ifade etti. 2023 başından itibaren firmaların birincil halka arzlarda 47 milyar TL’yi aşan tutarda bir kaynak sağladığına dikkat çeken Çelik, şöyle konuştu: “Bu halka arzlara uluslararası yatırım fonlarının da ilgi gösteriyor olması ayrıca memnuniyet verici. Halka arz süreçlerini desteklemek amacıyla henüz hazır olmayan ancak ilerleyen dönemlerde halka arz yapmak isteyen şirketler için “Girişim Sermayesi Pazarı” oluşturuldu. Bu pazarda işlem görmeye başlayacak şirketler büyüme için ihtiyaç duydukları finansmanı, sadece sermaye artırımı yoluyla nitelikli ve kurumsal yatırımcılara pay senedi ihraç ederek elde edebilecek ve bu pazardaki şirketlerimiz halka açık hale getirilerek Borsa İstanbul’da işlem görmeye başlayacak. Yurt içi tasarrufların artırılmasında önemli rolü olan Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) getirilen kısmi ödeme imkânı ile vatandaşlara evlilik, konut alımı, doğal afet ve eğitim gibi durumlarda birikimin yüzde 50’sini, devlet katkısının ise yüzde 20-25’ini çekebilme olanağı sağlayarak tasarruflarına devam edebilmeleri imkanı sağlandı. Ayrıca, Otomatik Katılım Sisteminin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır.”
Sektöre nitelikli gençler kazandırılacak
Sermaye piyasasının gelişimi ve yatırımcı sayısındaki artışın sürdürülebilir olması için finansal okuryazarlık seviyesinin artması gerektiğini belirten Çelik, “Finansal okuryazarlığı yüksek yatırımcıların varlığı hem piyasanın gelişimi hem de sağlıklı işleyişi için gereklidir.
41 yıllık bilgi birikimi ve tecrübesi ile Sermaye Piyasası Kurulumuz, nitelikli insan kaynağı sayesinde finansal okuryazarlık alanında ülkemize katkı sağlayan kurumların başında gelmektedir. Yatırımcıların bilinçlendirilmesi, gençlerin finansal okuryazarlığa ilgisinin artırılması, kadın girişimcilerin finansal araçlar konusunda yetkin hale getirilmesi çok kritiktir. Sermaye Piyasası ve Finans Mesleki Anadolu Lisesi ile İFM Finans Akademisi projeleri ile sektöre nitelikli gençler kazandırılacaktır. Finansal okuryazarlık açısından kamuya en büyük desteği özel sektör paydaşları verecektir. Özellikle aracı kurumlar, bireysel müşterilerine sermaye piyasası araçlarının risk ve getirilerini doğru anlatarak, piyasasının işleyişi hakkında bilgilendirme yaparak, finansal okuryazarlık seviyesinin artırılmasına önemli katkı vereceklerdir” diye konuştu.
“İstanbul Finans Merkezi önemli bir cazibe merkezi olacak”
Konuşmasında İstanbul Finans Merkezi’ne (İFM) de değinen Çelik, İFM’nin küresel finans açısından önemli bir cazibe merkezi potansiyeli barındırdığını kaydetti. Uluslararası şirketleri, sermaye piyasalarını ve finansal hizmetler sektörlerini tek bir çatı altında birleştirecek İFM’nin kısa vadede bölgesel, orta vadede ise küresel bir merkez olmaya aday olduğuna dikkat çeken Çelik, “Sermaye piyasaları, ödeme sistemleri, katılım finans ve fintek alanlarını odağına alan İFM, aynı zamanda doğalgazdan madenlere enerji emtialarının da işlem göreceği ve fiyatlanacağı bir “enerji üssü” olacaktır. Bu çerçevede, ülkemizin ihtiyaç duyduğu finansmanın uygun koşullarda sağlanmasında ve yeni bir finansal ekosistem oluşturulmasında önemli bir rol üstlenen İstanbul Finans Merkezi, finansman ve yatırım olanaklarını geliştirerek sağlamış olduğumuz güven ortamıyla ülkemizin yatırım çekme potansiyeline ivme kazandıracaktır” dedi.
Osman Çelik, finansal okuryazarlığa ilişkin de şunları söyledi: “Finansal sistemimizde tasarrufların artırılması, kaynak dağılımında etkinliğin sağlanması, sermaye piyasalarımızın geliştirilerek finansmana erişimin kolaylaştırılması ve finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılması finansal istikrarımızın desteklenmesi için kritik öneme sahip.”
Piyasalarımızın güçlenmesine önemli katkı sağlayacak
Sermaye Piyasaları Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, “Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılında Güçlü Sermaye Piyasaları, Güçlü Türkiye” temasıyla başlayan 7. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’nde Sermaye Piyasası Kurulu olarak ülkemizin bölgesel ve küresel gücünü pekiştirmek için üzerimize düşen sorumlulukların farkındayız. Türkiye Sermaye Piyasaları için önemli bir rolü olan Kongrede emeği geçenlere bu vesileyle teşekkür ederiz. Kongrenin piyasalarımızın güçlenmesine önemli katkı sağlayacağına olan inancımız tamdır” dedi.
Sektörün üst kurulu olarak, sermaye piyasası mevzuatını yapılan düzenlemelerle piyasa ihtiyaçlarını ve uluslararası piyasalardaki gelişmeleri yansıtacak şekilde güncellemeye devam ettiklerini vurgulayan Gönül, “Bu süreçte mevzuatımız ve uygulamalarımızın yanı sıra yatırımcılar ve ihraççılar tarafında da büyük gelişmeler yaşandı. Hem arz hem de talep tarafında borsamıza teveccüh devam ediyor. Bugün gelinen noktada, sermaye piyasası araçlarına yatırım yapan yaklaşık 11 milyon ve bireysel emeklilik sisteminde tasarrufu olan yaklaşık 14 milyon yatırımcı bulunmaktadır” diye konuştu.
Halka açılan şirketlere 47,2 milyar TL fon sağlandı
Şirketlerin de halka açılarak sermaye piyasalarından fon temin etmeyi sürdürdüğüne dikkat çeken Gönül, halka arzlara ilişkin şunları söyledi: “2022 yılında 44 şirketin ilk halka arz izahnamesi onaylanmıştır. Bu şirketler halka açılarak piyasadan 23 milyar TL’yi aşkın fon temin etmiştir. Bu yılın eylül ayı sonu itibarıyla 34 şirketin ilk halka arz izahnamesi onaylanmıştır. 33 şirketin halka arzı gerçekleşmiş olup, 1 şirketin süreci devam etmektedir. Halka açılan şirketler piyasadan 47,2 milyar TL fon sağlamıştır. Halka açık şirket sayısı 634 olup, borsada işlem gören şirket sayısı 521’dir.”
“Dokuz ayda 508,9 milyar TL’lik borçlanma aracı ve kira sertifikası ihracı gerçekleşti”
Özel sektör borçlanma araçları ile kira sertifikalarının da sermaye piyasasından finansman sağlayan önemli araçlar olduğunu belirten Gönül, “Bu araçlar, orta ve uzun vadeli finansman sağlamak için şirketlerimize banka kredilerine alternatif ürünler olmaktadır. 2022 yılında 461,8 milyar TL borçlanma aracı ve kira sertifikası ihracı yapan şirketlerimiz, Ocak-Eylül 2023 döneminde 508,9 milyar TL borçlanma aracı ve kira sertifikası ihracı gerçekleştirmiştir” dedi.
“Yatırım fonları ve emeklilik yatırım fonlarındaki tasarruf 2 trilyon TL’ye ulaştı”
“Sermaye piyasamızın derinleşmesi için fon piyasasının gelişmesi elzemdir” diyen Gönül şunları söyledi: “Kurumsal yatırımcılar tarafından yönetilen profesyonel portföyler, gerek piyasanın gelişmesi gerekse bireysel yatırımcıların tasarruflarını daha rasyonel yönetebilmesi açısından önemlidir. Bu yılın Eylül sonu itibarıyla toplam 1.349 adet menkul kıymet yatırım fonu, 377 adet emeklilik yatırım fonu ve 21 adet borsa yatırım fonu olmak üzere 1.747 adet fon bulunmaktadır. 2023’ün Eylül sonu itibarıyla menkul kıymet yatırım fonları ve emeklilik yatırım fonlarındaki tasarruf düzeyi yaklaşık 2 trilyon TL olmuştur. Aynı dönemde portföy yönetim şirketlerimiz tarafından yönetilen fonların toplam büyüklüğü de 2.66 trilyon TL’ye ulaşmıştır. Girişim sermayesi yatırım fonlarının sayısı 262’ye, fon toplam değeri 83.3 milyar TL’ye yükselirken, gayrimenkul yatırım fonlarının sayısı 148’e, fon toplam değeri 47 milyar TL’ye yükselmiştir.
SPK tarafından sermaye piyasalarına kazandırılan kitle fonlaması sistemine de dikkat çeken Gönül, “Kitle fonlaması, ülkemizde katma değeri ve rekabet edebilirliği yüksek teknolojik ürün ve hizmet üretimini planlayan iş fikirleri ile girişim şirketlerinin ihtiyaç duyduğu finansal kaynakların toplanması amacıyla oluşturulan bir yatırım sistemidir. Mevcut durum itibariyle 12 adet kitle fonlaması platformu bulunmaktadır. Bu platformlar aracılığıyla toplanan fon değeri 681.8 milyon TL olmuştur. Payları dağıtılan şirket sayısı 91, yatırımcı sayısı da 26 bin 610’a ulaşmıştır” diye konuştu.
SPK’dan Finansal Okuryazarlık Portalı
Sermaye piyasalarının hızlı bir gelişme gösterdiği ve yatırımcı sayısının da ciddi anlamda arttığını belirten Gönül, finansal okuryazarlık seviyesinin artırılmasının daha da önemli hale geldiğini vurguladı. Finansal Okuryazarlık düzeyinin artırılması için ilk-orta-lise ve üniversite öğrencilerine yönelik eğitim seminerleri, resim ve kompozisyon yarışmaları düzenlediklerini kaydeden Gönül, “Ev hanımları ve kadın girişimciler için de Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile bir protokol çalışması yapmaktayız. Finansal Okuryazarlık adına çok önemli bir projeyi de bu ay içinde hayata geçireceğiz. Kurulumuz liderliğinde Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu tarafından bireylerin finansal okuryazarlık seviyesinin artırılmasına yönelik Finansal Okuryazarlık Portalı’nın açılışını yapacağız” dedi.
“İstanbul Finans Merkezi ile bölgesel ve küresel bir merkez olacağız”
İstanbul Finans Merkezi’nin önemine değinen Gönül, “Piyasalarımızdaki nitel ve nicel gelişmeler, teknolojik gelişmelerin yakın takibi, İstanbul Finans Merkezi’nin bölgesel/küresel bir merkez olmaya ne kadar yakın olduğunu göstermektedir. İstanbul Finans Merkezi; ülkemizin finansal hizmet ihracatının artmasına, rekabetçi bir finansal ekosistemin oluşmasına, uluslararası finans sistemi entegrasyonuna, finansal piyasaların derinleşmesine ve katılım finans ekosisteminin gelişmesine önemli katkı sağlayacaktır. Millî Eğitim Bakanlığı ile yapılan iş birliğiyle İstanbul Finans Merkezi’nde “Sermaye Piyasası ve Finans Mesleki Anadolu Lisesi” açmayı hedefliyoruz. Böylece sektöre genç yaştan itibaren nitelikli insan kaynağı yetiştirmeyi ve istihdam etmeyi amaçlıyoruz. Bundan bağımsız olarak “İFM Finans Akademisi” projesini İFM Yönetimi ve paydaşlarla hayata geçirerek, üniversite mezunlarına ve sektör profesyonellerine eğitim ve sertifika programları yapmak da hedeflerimiz arasındadır” diye konuştu.
“Elektronik Başvuru Sistemi hayata geçiyor”
Cumhuriyetin ikinci asrına girerken Sermaye Piyasası Kurulu’nun altyapısında da büyük yatırımlar yapmaya devam ettiklerini ifade eden Gönül, “Bugün itibarıyla bir projemizi daha hayata geçirdiğimizin müjdesini vermek isterim. ‘Elektronik Başvuru Sistemi (eBaşvuru) ile şirketlerimizin başvurularını elektronik ortamda almaya başlayacağız. e-Başvuru projesi ile Kurulumuza yapılan başvuruların sonuçlanma süresi kısalacak, kırtasiye azalacaktır. İlk etapta Portföy Yönetim Şirketleri ve Yatırım Ortaklıkları, Kurulumuza e-Başvuru uygulaması üzerinden başvuru yapabilecek. 2024 yılının ilk ayından itibaren de Kurulumuza tabi tüm kurum, kuruluş ve ortaklıklarının hâlihazırda 250’nin üzerinde başvuru çeşidi elektronik ortamda yapılmaya başlanacaktır. Elektronik Başvuru ile Kurulumuza yapılacak başvuruların daha kısa sürelerde sonuçlandırılması hedeflenmektedir” dedi.
SPK Başkanı Ömer Gönül’den yatırımcılara uyarılar
Tasarruflarını Borsa İstanbul’da değerlendiren yatırımcılara yönelik uyarılarda da bulunan Gönül, şunları söyledi: “Sosyal medya dolandırıcılığı çağımızın en önemli problemi. Yatırımcılar, sosyal medya mecralarında oluşturulan üyelik bazlı gruplar ve sohbet odalarına karşı dikkatli olmalı ve buralardan uzak durmalıdır. Tüyo ve duyum adı altında menfaat elde etmek isteyenlere itibar etmemelidir. Tasarruf sahipleri orta ve uzun vadeli yatırım yapmalı, şirketlerin finansal tablolarını incelemeli, gerekiyorsa profesyonel destek almalıdır. Yatırımcılar, özellikle ilk halka arzlarda Kurulumuzca onaylanan izahnameleri detaylı incelemeli, şirketin değerine bakmalı, mali tablolarını çok iyi incelemeli ve kararlarını buna göre vermelidir.”
“Borsa İstanbul olarak iş yapma modelimizi değiştirdik”
Borsa İstanbul A.Ş. Genel Müdürü Korkmaz Ergun ise yaptığı konuşmada, Borsa İstanbul olarak iş yapma modellerini değiştirdiklerini söyledi. Ergun, “Ülkemizin büyümesinin temel dinamosu olan üretim, yatırım, ihracat ve istihdam oluşturan şirketlerimizi, büyümelerinin finansmanını halka arz yoluyla sağlayabilmeleri için tek tek ziyaret ediyor ve Borsamıza davet ediyoruz. Artık sadece, şirketlerin halka arz başvurusunu değerlendiren bir borsa değiliz. Şirketlerin halka arz başvurusundan önce, karar aşamasında ve hazırlık aşamasında da destek veren bir Borsayız. Bu kapsamda, son üç senede Borsamızda 130 şirket işlem görmeye başladı. Bu şirketlerin halka arzından 93 milyar TL kaynak sağlandı. Son üç senede yaklaşık 4.500 adet borçlanma aracı işlem görmeye başladı ve bu ihraçlardan yaklaşık 950 milyar TL kaynak sağlandı. Şirket sayımız üç sene önce 394 iken 522’e yükseldi. Günlük ortalama işlem hacmimiz üç sene önce 26 milyar TL iken bu sene 131 milyar TL oldu” dedi.
“Sürdürülebilir alanında ve katılım finansı alanında 64 fon kuruldu”
“Piyasalar büyürken, Borsa İstanbul olarak, sunduğumuz finansal hizmet ve ürünlerimizi artırmaya devam ediyoruz” diye konuşan Ergun, sözlerine şöyle devam etti: “Sürdürebilirlik alanında ve katılım finansı alanında hesapladığımız endekslerin sayılarını ve çeşitliliğini arttırıyoruz. Böylece bu endekslere dayalı 64 adet fon kurulmasına imkân sağlamış olduk. Hesapladığımız tüm endekslerin IOSCO kriterlerine uyumu için çalışmalarımızı bitirdik ve ESMA’ya başvuru hazırlıklarımızı tamamladık. Diğer yandan, yabancı yatırımcılar ile kurumsal iletişimi güçlendirmek için önemli adımlar atmaya devam ediyoruz. Bu kapsamda, bir taraftan birebir görüşmeler yaparkan, diğer taraftan ISLA ve ICMA gibi kurumsal yapılar dâhilinde görüşmeler yapıyoruz. Abu Dabi, Dubai ve Nasdaq gibi borsalar üzerinden teknoloji ihracatımızı ve ticari ilişkilerimizi geliştirerek, yabancı yatırımcılar ile kurumsal iletişimimizi güçlendiriyoruz. Ayrıca, Dünya Borsalar Federasyonunun yönetim kurulunda yönetim kurulu üyesi olarak ve tüm alt çalışma komitelerinde aktif görev alarak, ayrıca İslam İşbirliği Teşkilatı Borsalar Forumunun genel sekretaryasını yürüterek çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
“Girişim Sermayesi Pazarı ile halka açılmayı düşünen şirketlere finansman desteği”
Borsa İstanbul olarak bu yıl ‘Girişim Sermayesi Pazarı’na yönelik önemli çalışmalar yaptıklarını da vurgulayan Korkmaz Ergun, “Girişim Sermayesi Pazarı, gelecekte halka arzı düşünen şirketlerin, büyümeleri için gerekli olan finansmanı sağlayabilmeleri için sermaye artırımı yoluyla, kurumsal yatırımcılara ve nitelikli yatırımcılara ihraç yaparak işlem görebileceği bir pazardır. Böylece, daha sağlıklı büyüyen ve kurumsallaşan bu şirketlerin halka arza hazır hale gelmeleri hedeflenmektedir” diye konuştu.
“Borsa İstanbul’un en önemli iş ortakları aracı kurumlardır”
Ergun, Borsa İstanbul’un küresel rekabette yerini alabilmek için finans teknolojisinin sürekli yenilendiğini söyledi. Ergun, “Kaynak kodları tamamıyla Borsa İstanbul’a ait olan BİSTECH sistemimiz ile yatırımcılarımıza güvenli ve hızlı piyasa erişimi hizmeti veriyoruz. Aynı zamanda veri merkezinin genişletildiği, farklı ihtiyaçlara göre alternatif erişim imkânları sağlıyoruz. Sunduğumuz bu hizmetler, uluslararası standartlarda bir Borsa olduğumuzu gösteriyor. Borsa İstanbul piyasaları, uçtan uca tek bir platform üzerinde, piyasasıyla, takasıyla, saklamasıyla ve kaydi izlemesiyle entegre bir şekilde faaliyet gösteriyoruz. Piyasaların büyümesine odaklandığımız bir hedefle, Türkiye Yüzyılı vizyonunda İstanbul’un uluslararası finans merkezi konumuna güç katmaya devam edeceğiz. Bu süreçte, siz aracı kurumlarımız bizim en önemli iş ortaklarımızdır” dedi.
“Türkiye ekonomisinin taşıyıcı kolonlarından biri sermaye piyasaları olacak”
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Öztop, 7. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi ve Dünya Yatırımcı Haftası açılışında yaptığı konuşmada, “Cumhuriyetimizin yüzüncü yılını kutlamanın heyecanını ve gururunu yaşadığımız bugünlerde, bir asırlık muazzam deneyimle ikinci yüzyılı daha güçlü tasarlamanın azmi ve kararlılığı içerisindeyiz. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında, güçlü sanayi ve teknolojik altyapısı, nitelikli hizmet sektörü, inovasyon ve iş geliştirme kültürüne sahip ülkemizde sermaye piyasalarının, Türkiye ekonomisinin taşıyıcı kolonlarından biri olacağına inanıyoruz” dedi.
Sermaye piyasalarının 40 yılda sağladığı finansmanla, ülkenin sürdürülebilir kalkınmasında ve şirketlerin gelişmesinde önemli rol oynadığına değinen Öztop, aynı zamanda yatırım kültürünün de geliştiğini belirtti. Öztop, ““Finans sektörümüzün en kapsayıcı meslek örgütü olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği olarak, sermaye piyasalarımızın şirketlere, yatırımcılara ve ülkemize sağladığı katkının katlanarak büyüyeceğinden eminiz. Kurumları, ürün ve hizmet çeşitliliği, teknolojik altyapısı, kaliteli beşeri sermayesi, tecrübeli yönetimi, gelişmiş düzenleme ve denetleme sistemi ve oluşturduğu yatırım ekosistemiyle dünya standartlarında bir yapıya sahip olan ülkemiz finans sektörünün, küresel anlamda da rolünün artacağına inanıyoruz” dedi.
“Sermaye piyasalarına rekor ilgi”
“Hükümetimizin destekleyici politikaları, üyelerimizin dünya standartlarında sundukları hizmetlerin de katkısıyla gerek arz gerek talep tarafından gelen rekor ilgi sayesinde sermaye piyasalarımız son yıllarda bir büyüme ivmesi yakaladı, daha büyük ve derin hale geldi” diyen Öztop, sermaye piyasalarına olan yerli yatırımcı ilgisinin rekor düzeylere ulaştığını belirtti. 28 Eylül 2023 verilerine göre pay senedi ve yatırım fonları dahil toplam yatırımcı sayısının 11 milyona yaklaştığını ifade eden Öztop, “Gerek kolektif ürünlere gerek pay senetlerine yatırım yapan bireysel yatırımcılarımızın sayısını toplam nüfusumuza oranladığımızda da önemli bir artış olduğunu görüyoruz. Yatırımcı sayısını ülke nüfusumuza oranladığımızda da kısa bir dönemde gerçekleşen artışı görebiliyoruz. Şöyle ki 2010 yılında ülkemizde her 100 kişiden 1’i pay piyasası yatırımcısıyken, 2023 yılı Eylül ayında bu rakam 9 kişiye çıktı” diye konuştu.
“Sermaye tabana yayıldı”
Halka arzlara olan ilgiye paralel yatırımcı sayısının da hızla arttığını ifade eden Öztop, “Rakamlarla ifade edersek; geçen yıl Eylül sonu itibariyle 2.7 milyon olan bakiyeli pay yatırımcısı sayısı, bir yılda 5 milyon artarak bu yıl Eylül sonunda 7.8 milyon kişiye ulaştı. Piyasamıza yeni katılan yatımcıların daha genç yaş gruplarında olduğunu, kadınların katılımın arttığını memnuniyetle izliyoruz. Diğer yandan pay piyasamıza yatırım yapanların yarısının portföyünün 10 bin TL’nin altında olduğunu görüyoruz. Diğer bir deyişle sermayenin tabana yayıldığını söyleyebiliyoruz” dedi.
“Sağlıklı yatırım için doğru kaynaktan sağlanan bilgiyi kullanın”
Sermaye piyasası araçlarının getiri sunduğu gibi riskler de içerdiğine dikkat çeken Öztop, şöyle konuştu: “Sağlıklı bir yatırım, doğru kaynaktan sağlanan bilgiye dayalı ve uzun vadeli bir bakış açısı ile mümkün. Yatırımcılarımız özellikle sosyal medyadan duyduklarını gerçek bilgi olarak kabul etmemeliler. Yatırım yapacakları ürünleri iyi tanıyıp, vade ve risk profillerini beklenti ve ihtiyaçlarına paralel şekilde belirlemeleri ve yatırımlarını çeşitlendirmeleri önemli. Yeterince bilgi ve deneyimi olmayan yatırımcılarımızın ise portföy yönetim şirketlerimiz tarafından profesyonelce yönetilen yatırım fonları aracılığıyla sermaye piyasasına yatırım yapmaları daha sağlıklı olacaktır.”
“Sermaye piyasalarından şirketlere 214 milyar liralık kaynak”
Yerli yatırımcı ilgisine paralel olarak şirketlerin de sermaye piyasalarından finansman sağlamaya yönelik eğilimlerinin güçlendiğini belirten Öztop, 2021’den bugüne gerçekleşen 130 halka arzla şirketlere, 93 milyar TL kaynak sağladığını vurguladı. Öztop, “Sermaye artırımları ve ikincil halka arzları da eklersek 2021 yılından Ağustos sonuna kadar sermaye piyasalarımız şirketlerimize toplam 214 milyar lirayı aşkın kaynak yarattı” dedi. Son zamanlarda artan halka arzlarla Borsa İstanbul’da işlem gören şirket sayısının 500’ü aştığını kaydeden Öztop, BİST TÜM Endeksi piyasa değerinin de 10 trilyon liraya yaklaştığını belirtti.
“Yabancı yatırımcı ilgisinin önümüzdeki dönemde güçleneceğini düşünüyoruz”
Türkiye sermaye piyasalarının son yıllarda sağladığı büyümeye rağmen küresel piyasalarla kıyaslandığında henüz arzu edilen noktaya varamadığını belirten Öztop, şöyle konuştu: “2022 yılsonu itibariyle Borsa İstanbul’un piyasa değeri, milli gelirimizin yüzde 36’sına ulaştı. Dünya sıralamasında yerimiz 37’inci sırada. Bu noktada sermaye piyasalarımızın büyümesi için güçlü bir fırsatın bulunduğunu görüyoruz. Bunun için yerli bireylerin yanı sıra yabancı kurumların da piyasamıza yatırımlarını artırması önemli. Hazine ve Maliye Bakanlığı’mızın uyguladığı politikaların da etkisiyle yeniden artmaya başlayan yabancı ilgisinin önümüzdeki dönemde güçleneceği kanaatindeyiz. Birlik olarak bizler de, Türkiye ekonomisinin sürdürülebilir büyümesi, kaynakların gelecek ve teknoloji odaklı verimli alanlara yönlendirilmesi, ülkemize fon akışının arttırılması için; sermaye piyasalarımızı ülkemizin potansiyeline uygun olarak geliştirmek, derinleştirmek ve daha cazip kılmak için var gücümüzle çalışıyoruz.”
TSPB Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Öztop, sermaye piyasalarının şirketlere pay ihracının yanı sıra özel sektör borçlanma aracı ihraçlarıyla da finansman çözümleri sunduğuna dikkat çekti. Son dönemde bankaların ve şirketlerin yurt içi ve yurt dışı tahvil ihraçlarında, onay süreçlerinin hızlanmasıyla beraber, büyük bir artış yaşandığını vurgulayan Öztop, “Mevcut para ve finans politikalarının sonucu yeniden dengelenme sürecinin sürdürülebilirliğine artan güvenle borçlanma araçlarımıza yabancı kurumsal yatırımcı ilgisinin önümüzdeki dönemlerde daha da artacağını düşünüyoruz” diye konuştu.
“Teknoloji odaklı girişimlere doğrudan kaynak sağlayan girişim sermayesi yatırım fonlarındaki artışı çok önemsiyoruz”
Gelişmiş ülkelerde sermaye piyasasının en önemli aktörünün kurumsal yatırımcılar olduğunu vurgulayan Öztop, şunları söyledi: “Ülkemizde yatırım fonları sektörü portföy büyüklüğü anlamında yakın dönemde önemli bir büyüme sergiledi. Bu esnada portföy yönetim şirketlerimizin yatırımcılara sunduğu fon türleri çeşitlendi. Özellikle teknoloji odaklı girişimlere doğrudan kaynak sağlayan girişim sermayesi yatırım fonlarındaki artışı çok önemsiyoruz. Yönetilen portföy büyüklüğü artsa da, yatırımcı sayısındaki artış kısıtlı kaldı. Yatırım fonu yatırımcısı sayımız 4 milyon civarında. Diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda daha gidilecek çok yolumuz olduğunu görüyoruz. Emeklilik fonları tarafı ise son yıllarda özellikle otomatik katılım sistemi sayesinde 14 milyona yakın yatırımcıya ulaştı. Hükümetimizin Orta Vadeli Programda açıkladığı reformlarla uzun vadeli kurumsal yatırımcı tabanımızın daha da güçleneceğine inanıyoruz.”
“Kongre’nin teması ‘Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılında Güçlü Sermaye Piyasaları, Güçlü Türkiye’
Cumhuriyetin 100. yılı olması nedeniyle 7. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’nin teması ‘Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılında Güçlü Sermaye Piyasaları, Güçlü Türkiye’ olarak belirlendi. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi ve Dünya Yatırımcı Haftası’nın bir arada yapılacağı hafta boyunca, dünya ve Türkiye gündeminde yer alan konular finans sektörünün önde gelen liderleri, ünlü akademisyen ve uzmanlar tarafından ele alınacak. T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sermaye Piyasası Kurulu’nun desteklediği 7. Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi ve 7. Dünya Yatırımcı Haftası panellerinin tamamı 2-6 Ekim 2023 tarihleri arasında çevrim içi olarak sanal platform üzerinden izlenebilecek.
Dünya ve Türkiye gündeminde yer alan konular ele alınacak
Kongre kapsamında ele alınacak konular: “Dijitalleşme Finans Piyasalarında Ne Gibi Risk ve Fırsatlar Getiriyor?”, “Dijital Çağda Dönüşen Sermaye Piyasası Kurumları ve Fintekler”, “Cumhuriyetin İkinci Yüzyılına Girerken Geçmişten Geleceğe Sermaye Piyasaları”, “Türk Finansal Piyasaların Bölgesel Liderlik Yolculuğu”, “Şirketlerin Finansmana Erişiminde Sermaye Piyasası Alternatifleri”, “Sermaye Piyasalarımızda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Kurumsal Düzeyde İzlenmesi Gereken Stratejiler ve Politikalar”, “Girişimcilik Ekosistemi ve Girişimciliğin Finansmanı”, “Deprem Ertesi Yeniden Yapılanmada Kentsel Dayanıklılık: Etki İçin Geliştirme ve Sermaye Piyasaları Aracılığıyla Finansman”, “Düşük Karbon Ekonomisine Geçişte Türkiye’nin Yol Haritası ve Sermaye Piyasaları Yoluyla İklim Finansmanı”, “Türkiye Sermaye Piyasasının Rekabet Gücünün Artırılmasında Sürdürülebilirliğin Yeri”, “Yatırımcılar İçin Sermaye Piyasası Okuryazarlığının Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması”. Panellerde, alanında uzman konuşmacılar geniş bir bakış açısıyla bilgi, fikir ve deneyimlerini paylaşacak.
Katılımcılara özel hediyeler
Tamamı çevrim içi yapılacak panelleri takip eden katılımcılara bu yıl da çeşitli hediyeler verilecek. Katılımcılar için sponsorlar tarafından 2.000’e yakın hediye hazırlandı. Beş gün boyunca düzenlenecek paneller ile söyleşileri çevrim içi olarak izleyen katılımcılar, stant ziyaretlerinden de kazandıkları puanlarla hediye almaya hak kazanacak.
Sponsorlar tarafından sunulan hediyeler arasında; bir katılımcıya “Cuma-Pazar iki kişilik KKTC’de Tatil (Ulaşım Hariç KKTC Transferleri Dâhil)”, bir katılımcıya “Finansal Analist Okulu Sertifika Programı”, 500 katılımcıya (bir ay süreli) “Mobil IQ”, 500 katılımcıya (bir ay süreli) “Web Trader”, 250 katılımcıya (bir ay süreli) “Matrix IQ”, 15 üniversite öğrencisine “4’er Seans Kariyer Koçluğu”, 20 insan kaynakları yöneticisine “CharacterIX Kişilik Envanteri Uygulaması”, 250 katılımcıya (bir ay süreli) “Magnus Yatırım Yönetimi Platformu”, 150 katılımcıya “Borsada Tek Başına Kitabı”, 3 katılımcıya (bir ay süreli) “Queenstocks Professional”, beş katılımcıya (bir ay süreli) “Haber Expert”, beş katılımcıya (bir ay süreli) “Finnet Teknik Analist 4.0”, 15 katılımcıya (bir ay süreli) “Stockeys Pro”, 30 katılımcıya (bir ay süreli) “Finnet2000 Plus”, 10 katılımcıya (bir ay süreli) “Fonbul+”, 10 katılımcıya (bir ay süreli) “Fonbul+ Yatırım”, 10 katılımcıya (bir ay süreli) “Fonbul+ Emeklilik”, 10 katılımcıya (ömür boyu) Analiz Yöntemleri ile Kripto Yatırımı (Mustafa Küçükakarsu), 10 katılımcıya (ömür boyu) “Yeni Başlayanlar İçin Borsa” (Tuncay Turşucu), 10 katılımcıya (ömür boyu) “A’dan Z’ye Yatırımcılık” (Yaşar Erdinç), üç katılımcıya (bir ay süreli) “Firma Değerleme BİST Firmaları”, altı katılımcıya (bir ay süreli) “Fastweb Mali Analiz Pro” yer alıyor.
7. Dünya Yatırımcı Haftası 5-6 Ekim Tarihlerinde Kutlanacak
Uluslararası Menkul Kıymet Komisyonları Örgütü (IOSCO) tarafından yatırımcıların bilgilendirilmesi amacıyla desteklenen ve aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 87 ülkede kutlanan Dünya Yatırımcı Haftası her yıl Ekim ayında çeşitli etkinliklerle gerçekleşiyor. Bu yıl yedinci kez kutlanacak olan Dünya Yatırımcı Haftası, 5-6 Ekim 2023 tarihleri arasında kutlanacak. Sermaye Piyasası Kurulu ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği iş birliğinde bireysel yatırımcılara yönelik çevrim içi gerçekleştirilecek panellerde 40’a yakın uzman konuşmacı yer alacak. Panellerde; “Makro Göstergeleri Yorumlayarak Yatırım Yapmayı Uzmanına Sor”, “Hisse Alım Satımında İdeal Zamanı Uzmanına Sor”, “Portföy Oluşturmayı Uzmanına Sor”, ”Temettü Yatırımını ve Sermaye Arttırımını Uzmanına Sor”, “Piyasa ve Sosyal Medya Dolandırıcılığından Korunma Yollarını Uzmanına Sor”, “Yatırım Fonları ve BES ile Yatırımı Uzmanına Sor”, “Yatırımcı Psikolojisini Uzmanına Sor”, Halka Arzda Doğru Yatırım Tercihini Uzmanına Sor” konuları, yatırımcıların bilgilendirilmesi amacıyla sektörün önde gelen uzmanları ve akademisyenler tarafından ele alınacak.