Yaz mevsimini nasıl geçiriyorsunuz? Daha doğrusu, çocukken yazları neler yapardınız? Eğer bir köy ortamında, çiftlikte ineklerle uğraşıp traktör tamir ediyorsanız bugün dünyanın en zengin adamlarından biriyle ortak bir yanınız var demektir.
Jeff Bezos’tan bahsediyorum. Amazon.com’un kurucusu ve Forbes’a göre 20 Temmuz 2015 itibariyle 43.7 milyar dolarlık serveti bulunan ve bu sayede dünyanın en zengin 15. kişisi unvanına sahip olan kişiden yani.
Bezos’u dahilikle delilik arasındaki ince çizgide doğru tarafı bulabilen kişi olarak da tanımlamak mümkün. Zaten daha lisede sadece üstün zekalı çocukların kabul edildiği bir okulda okuyan Bezos, Princeton Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Fakültesi’ni de birincilikle bitirmiş.
1995 yılında sihirbazlık gösterilerinden esinlenerek “Abracadabra”nın “Cadabra”sını şirket ismi olarak seçen Bezos, daha sonra bu isimden vazgeçip Amazon’da karar kılmış. Amazon’u seçme yöntemi ise ilginç. O tarihte internetteki siteler arama motorları yerine arama indeksleri aracılığıyla listelendiği için alfabetik olarak üstte yer almak isteyen Bezos, sözlükte A harfindeki kelimeler arasında Amazon’u hem başlarda olması hem de şirketinin dünyanın en büyükleri arasında olmasını istemesi nedeniyle seçmiş.
16 Temmuz 1995 tarihinde kurulan ve geçtiğimiz günlerde 20. yaşını kutlayan Amazon.com, bugün tam da Bezos’un istediği gibi dünyanın en büyükleri arasında yerini aldı. Şirketin ulaştığı değerler tek kelimeyle muazzam. 1995’te 511 bin dolarlık satış yapan şirket 2014 yılında 88 milyar dolarlık ürün satışı gerçekleştirmiş durumda. Online kitap satışıyla başlayan yolculuksa bugün ne ararsan var tadında büyümeye devam ediyor. Amazon’un drone’larla dağıtım gibi yenilikçi yaklaşımları da sektörü şekillendirmeye devam ediyor.
Şirketin büyümesinde ürün çeşitliliği ve lojistik fırsatların önemi elbette büyük. Ancak sadece bununla değerlendirmemek gerekiyor. Kurulduktan sadece iki yıl sonra halka açılan Amazon.com, “.com balonu” dönemini de başarıyla atlatmayı başardı. Bununla birlikte şirket son 20 yılda onlarca şirkete yatırım da yaptı. Bu yatırımlarda dikkat çeken ve aynı zamanda Amazon’a yönelik en önemli eleştiriler arasında da bulunan konuysa, kendisine rakip olarak gördüğü alanlarda hızlı yükselen şirketlerin önünü kesmesi. En meşhurlarından biri bebek bezi pazarında hızla yükselen Diapers.com’un sahibi Quidsi. Amazon, Quidsi’nin sahipleri şirketlerini satmakta “isteksiz” davranınca hemen ertesinde bebek bezi pazarına girip yüzde 30 indirim gibi bir kampanya yapmıştı. Walmart’la Amazon’u teklifte kapıştırmak isteyen Quidsi ise şirketi daha düşük bir teklif verse de 540 milyon dolara Amazon’a satmak zorunda kalmıştı.
Bu örneklerden 20 yıl içinde çokça yaşandı. Sonuç ne olursa, taktikleri ne kadar eleştirilirse eleştirilsin, Amazon bugün Amazon.com sitesiyle, Kindle’ıyla, bulut pazarını elinde tutan Amazon Web Services’iyle dev bir grup. Büyümesini de hızlı bir şekilde sürdürmeye devam ediyor. 23 Nisan 2015’te açıklanan 2015 ilk çeyrek sonuçlarına göre satışlar yüzde 15 artarak 22.7 milyar dolara yükselmiş durumda. Ürün satışları 15.7 milyar dolardan 17 milyar dolara, servis gelirleri ise 4 milyar dolardan 5.6 milyar dolara çıkmış.
1995’te Jeff Bezos için “internetten kitap mı satılır, bu adam delirmiş olmalı” diyenler bugün onun hakkında bir şey söylemek için defalarca düşünmek durumunda. Peki Amazon’un 30. yılında ne mi olur? Son 20 yıldaki grafiğe bakarsak pek kaybedeceğe benzemiyor…